małopolskie

Lokalizacja: Przydonica, pow. Nowy Sącz (49.734191, 20.774408)
Budowa: 1527
Styl:  późny gotyk

HISTORIA. Kościół został zbudowany w 1527 r., wieżę dobudowano zapewne w XVIII w.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół drewniany, oszalowany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej, z wieżą o konstrukcji słupowej. Prezbiterium zamknięte trójbocznie z zakrystią od północy. Szersza nawa z niewielką kruchtą od południa i wieżą z przedsionkiem w przyziemiu. Wieża o ścianach pochyłych z pozorną izbicą, nakryta hełmem baniastym z latarnią. Na zewnątrz ściany kościoła przedzielone w połowie wysokości okapem, dachy dwuspadowe o wspólnej kalenicy z barokową wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Do wnętrza od zachodu prowadzi ostrołukowy portal gotycki z malowaną dekoracją roślinną i kartuszami z herbami Gierałt i Gryf. Dwa pozostałe portale są również gotyckie, do nawy od południa zamknięty motywem trójliścia oraz do zakrystii, zamknięty łukiem w tzw. ośli grzbiet. Wnętrze nakryte jest stropem płaskim, w nawie z zaskrzynieniami, ozdobionym malowidłami z motywem kasetonów z rozetami. Okna w obramieniach zamkniętych łukiem w ośli grzbiet. Również otwór tęczy o podobnym wykroju.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W prezbiterium figuralna polichromia późnorenesansowa z przed 1596 r. fundacji Ostrogskich z cyklami Męki Pańskiej, Legendy św. Stanisława, scena Chrztu Chrystusa oraz postaciami świętych i ewangelistów. Polichromia w nawie z 1904 r. W ołtarzu głównym umieszczony jest łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem - Pocieszenia, barokowy z XVII w., według tradycji darowany przez króla polskiego Jana III Sobieskiego po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem w 1683 r. W zwieńczeniu tego ołtarza obraz św. Floriana z 2. połowie XVIII w. Na uwagę zasługują także dwa malowane tryptyki, wysokiej klasy dzieła cechowych warsztatów małopolskich. Pierwszy od lewej gotycki z XV w. z Matką Boską z Dzieciątkiem w promienistej mandorli na tle gaju różanego (Madonna Apokaliptyczna) w polu środkowym, na awersach Zwiastowanie i na rewersach śś. Katarzyna i Barbara, w zwieńczeniach obrazy dodane w XX w., w predelli późnogotycka płaskorzeźba Chrystusa Salwatora z XVI w. Drugi tryptyk po prawej gotycko-renesansowy, z 1. połowie XVI w., z Matką Boską z Dzieciątkiem w otoczeniu śś. Katarzyny i Mikołaja i klęczącą postacią fundatora u dołu, na awersach sceny z legendy św. Katarzyny a na rewersach sceny Męki Pańskiej, w predelli Chrystus w studni. Ponadto rokokowa ambona z 2. połowie XVIII w., z obrazem Chrystusa Salwatora w zaplecku. Na belce tęczowej późnogotycka Grupa Ukrzyżowania z 2. połowy XVI w.: z krucyfiksem i rzeźbami Matki Bożej oraz śś. Marii Magdaleny i Jana Ewangelisty. Na zewnątrz kościoła dawna chrzcielnica gotycka, kamienna z 1. połowie XVI w.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013

LITERATURA

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 11, Powiat nowosądecki, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Strona internetowa: http://www.przydonica.org/

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł