małopolskie
Rzepiennik Biskupi, kościół św. Jana Chrzciciela
Marek SztorcLokalizacja: Rzepiennik Biskupi, powiat Tarnów (49.793625, 21.094229)
Budowa: XV-XVI w.
Styl: późny gotyk
HISTORIA. Drewniany kościół w Rzepienniku Biskupim zbudowany został zapewne w XVI w., chociaż nie można też całkowicie wykluczyć, że jest jeszcze starszy. Na niezachowanej inskrypcji widniała bowiem data 1484, która mogła się odnosić tak do obecnego jak i wcześniejszego kościoła. W XVII w. dostawiono do kościoła wieżę a w XIX w. niewielki przedsionek.
ARCHITEKTURA. Kościół jest budowlą wzniesioną w konstrukcji zrębowej, w tradycji budownictwa gotyckiego. Składa się z nawy i węższego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Do nawy przylega wieża o pochyłych ścianach z nadwieszoną izbicą i hełmem namiotowym. Prezbiterium i nawa nakryte są dachem dwuspadowym, pobitym gontami z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Wnętrza nakryte są stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami. W wejściach znajdują się trzy portale gotyckie zamknięte łukami o wykroju w tzw. ośli grzbiet.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Pod chórem muzycznym zachowały się fragmenty malowideł patronowych, zapewne z czasu budowy, będących pozostałością pierwotnego stropu. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na późnorenesansowy ołtarz główny z początku XVII w. z płaskorzeźbioną głową św. Jana Chrzciciela na misie. Jeszcze starszym i cenniejszym zabytkiem jest tryptyk gotycko-renesansowy z początku XVI w., w którego środkowym polu znajdowała się dawniej figura Madonny z Dzieciątkiem tzw. Anielskiej z około 1530 r., obecnie przechowywana w Muzeum Narodowym w Krakowie. W jego środkowym polu po widnieją malowane postacie śś: Piotra, Pawła, Stanisława i Krzysztofa, w skrzydłach przedstawione są sceny z życia św. Mikołaja (na awersie) oraz Męki Pańskiej (na rewersie), zaś w predelli św. Jan na wyspie Patmos z późniejszego okresu. Pozostałe zabytki pochodzą z okresu baroku lub są jeszcze późniejsze, należą do nich barokowy ołtarz boczny, ambona oraz liczne obrazy i rzeźby, także ludowe.
Rzut poziomy za: Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 13, Powiat tarnowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
Strona internetowa: http://tarnowskiekoscioly.net/index.php/koscioly/83-rzepiennik-biskupi-kosciol-sw-jana-chrzciciela
