małopolskie
Trybsz, kościół św. Elżbiety Węgierskiej
Marek SztorcLokalizacja: Trybsz, pow. Nowy Targ, ul. Św. Elżbiety 100 (49.408367, 20.137684)
Budowa: 2. połowa XVI w.
Styl: drewniany w tradycji późnego gotyku
W tej niewielkiej miejscowości, położonej na polskim Spiszu znajduje się interesujący drewniany kościół, wzniesiony jeszcze w tradycji późnogotyckiej. Słynie on głównie z cennej barokowej polichromii, w której m.in. przedstawiona została po raz pierwszy panorama polskich Tatr.
HISTORIA. Kościół w Trybszu został zbudowany w 1567 r., w następnym wieku był gruntownie remontowany. W 1769 r. utworzono parafię w Trybszu i drewniany kościół pełnił funkcję świątyni parafialnej do początku XX w., kiedy to we wsi wzniesiono nowy murowany kościół. Od tego momentu drewniany kościół użytkowany był sporadycznie i stopniowo zaczął niszczeć. W 1924 r. rozebrano wieżę i zakrystię. Ratowanie kościoła rozpoczęto jeszcze przed II wojną światową a prace konserwatorskie kontynuowano w latach 50-tych.
ARCHITEKTURA. Drewniany kościół w Trybszu zbudowany jest w konstrukcji zrębowej, pobity gontem i nakryty również gontowym dachem. Składa się wydłużonego prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz szerszej nawy. Kościół nakryty jest dwuspadowym dachem o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę. Wnętrze kościoła nakryte jest stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Stropy podobnie jak i ściany pokryte są piękną zabytkową polichromią z 1647 r. wykonaną z fundacji księdza Jana Ratułowskiego. Na stropie prezbiterium przedstawiona została scena Wniebowzięcia NMP z panoramą Pienin u stóp Maryi. Na stropie nawy widnieje scena Sądu Ostatecznego z panoramą Tatr Bielskich w tle, będących najstarszym w Polsce przedstawieniem tych gór. Wyposażenie kościoła jest obecnie bardzo skromne, składają się na nie rokokowa polichromowana ambona oraz barokowa chrzcielnica. Pozostałe sprzęty zostały przeniesione do nowego kościoła.
LITERATURA
Apostoł S., Szlak gotycki. Nowy Targ - Kieżmark - Nowy Targ, Nowy Targ 2003
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 11, Powiat nowotarski, Warszawa 1953
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013