małopolskie
Tarnów, kościół Wniebowzięcia NMP na Burku
Marek SztorcLokalizacja: Tarnów, ul. NMP 1 (50.008859, 20.988232)
Budowa: 1458
Styl: gotycki
HISTORIA. Kościół NMP na Burku w Tarnowie zbudowany został w 1458 r., należy więc do najstarszych świątyń drewnianych w Małopolsce. Ciekawostką jest fakt, że jego fundatorami było "sześciu wieśniaków z Przedmieścia Większego". Kościół mimo odbudowy po pożarze w 1. połowie XVII w., zachował cechy gotyckiej architektury drewnianej. Największą ingerencją w jego kształt była dobudowa wieży w 1910 r., która obecną formę uzyskała w 1965 r. Pierwotnie kościół stał bliżej potoku Wątok, jednak ze względów bezpieczeństwa w latach 1852-54 r. świątynię odsunięto na nowe podmurowanie.
ARCHITEKTURA. Jest to budowla wzniesiona w konstrukcji zrębowej, oszalowana, z dachami pobitymi gontami. Złożona jest z nawy oraz nieco węższego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie z zakrystią od północy. Do nawy od południa przylega kruchta, zaś od zachodu dostawiona jest wieża z przedsionkiem w przyziemiu, nakryta baniastym hełmem. Kościół nakryty jest dachami dwuspadowym o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę. Wnętrze nakryte jest stropami płaskimi wspartymi na profilowanych filarach. W wejściach zachodnim i południowym zachowały się ostrołukowe portale z XV w.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wnętrze kościoła kryje w sobie kilka ciekawych obiektów. Szczególnie interesujący jest późnorenesansowy parapet chóru muzycznego z 1621 r., podzielony hermowymi pilastrami na sześć pól, wypełnionych malowanymi herbami. Na chórze znajdują się organy wykonane przez organmistrza Jana Śliwinskiego ze Lwowa w 1887 r. W rokokowym ołtarzu głównym umieszczony jest łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w., później przemalowany, zakryty sukienkami. Ołtarze boczne to kopie późnogotyckich tryptyków, przechowywanych w tarnowskim Muzeum Diecezjalnym.
LITERATURA
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, z. 13, Powiat tarnowski, Warszawa 1953
Kornecki M., Kościoły diecezji tarnowskiej, [w:] Rocznik diecezji tarnowskiej na rok 1972, Tarnów 1972
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Krupiński A., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Kraków 1989
