Berlin, kościół św. Mikołaja 
Berlin, Nikolaikirche

Lokalizacja:  Berlin - Mitte, Nikolaikirchplatz (52.516753, 13.407371)
Budowa: koniec XIII w., 1379 a 1450
Styl:  gotyk, późny gotyk

HISTORIA. Pierwotny kościół na tym miejscu był budowlą późnoromańską wzniesioną w 1. połowie XIII w. Jeszcze w końcu XIII w. korpus nawowy został przebudowany na wczesnogotycką halę. Między 1379 a 1450 r. wzniesiono obecne wieloboczne prezbiterium otoczone wieńcem kaplic. W 2. połowie XV w. dobudowano dwukondygnacjową kaplicę Mariacką oraz przybudówki od południa i północy. W 1539 r. kościół przejęli protestanci. W latach 1876-78 kościół został odrestaurowany w stylu neogotyckim. Z tego czasu pochodzą m.in. dwie smukłe wieże. W 1938 r. kościół przestał pełnić funkcje sakralne. W 1944 r. w wyniku nalotów kościół został poważnie uszkodzony, zawaliły się obie wieże, dachy i część sklepień. Kolejne zniszczenia dotknęły kościół w czasie obrony miasta przed Armią Czerwoną. Zrujnowana świątynia przez ponad 30 lat była zagrożona całkowitą rozbiórką. Na szczęście w latach 1979-87 została odbudowana i przeznaczona na cele muzealne.

ARCHITEKTURA. Gotycki halowy kościół, złożony z trójnawowego, pięcioprzęsłowego korpusu z kaplicami po bokach oraz z niewyodrębnionego, trójnawowego i trójprzęsłowego prezbiterium z obejściem, zamkniętego wielobocznie i otoczonego wieńcem kaplic. Od zachodu kościół poprzedzony jest dwuwieżowym masywem. Ściany opięte są uskokowymi przyporami, między którymi znajdują się okna ostrołukowe pięcio- i trójdzielne. Korpus i prezbiterium nakryte są wspólnym stromym dachem dwuspadowym. Elewacje bocznych przybudówek zwieńczone są uskokowymi szczytami i nakryte dachami dwuspadowymi. Wnętrza nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi oraz pojedynczym sklepieniem gwiaździstym nad ostatnim przęsłem korpusu nawowego. Sklepienia wsparte na owalnych filarach, opiętych służkami. Masyw wieżowy w dolnej części murowany z kamienia, zwieńczony neogotyckimi, kwadratowymi wieżami, wysokimi na 84 metry i nakrytymi ostrosłupowymi hełmami.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Chociaż kościół pełni funkcje muzeum oraz sali koncertowej znajduje sie w nim wiele obiektów sakralnych. Wśród nich liczne pomniki nagrobne i epitafia. Cennymi zabytkami są: renesansowa chrzcielnica z 1563 r. oraz barokowa ambona z 1680 r. Na chórze ustawione są 44-głosowe organy z 1997 r.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki architektury i sztuki NRD, Warszawa 1989
Czupryna J. M., Ptaszyńska M., Berlin. Przewodnik, Expressmap 2015
Mehling M., Knaurs Kulturführer in farbe Berlin, München 1992

Berlin, kościół św. Mikołaja 

Kościoły w Berlinie opisane na stronie zabytkowekoscioly.net

Berlin, katedra protestancka
Berlin, katedra św. Jadwigi
Berlin, kościół Mariacki
Berlin, kościół św. Mikołaja
Berlin, kościół francuski
Berlin, kościół Niemiecki
Berlin, kościół Friedrichwerdersche
Berlin, kościół Pamięci Cesarza Wilhelma