Potsdam, St. Nikolaikirche

Lokalizacja:  Poczdam, Am Alten Markt, 14467 (52.396286, 13.060994)
Budowa: 1830-37, 1843-50
Architekt: Karl Friedrich Schinkel
Styl: neoklasycyzm

HISTORIA. Inicjatorem budowy protestanckiego kościoła był król pruski Fryderyk Wilhelm III, który zamówił projekt u wybitnego berlińskiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Kościół został wzniesiony w latach 1830-37 pod kierunkiem Ludwiga Persiusa a później Friedricha Augusta Stülera. Kopuła została zbudowana w latach 1843-50. Pod koniec II wojny światowej w wyniku alianckiego nalotu bombowego i ostrzału sowieckiej artylerii zawaliła sie kopuła i runął kolumnowy portyk. Kościół został odbudowany w dwóch etapach do 1977 r. najpierw naprawiono kopułę a następnie portyk wejściowy.

ARCHITEKTURA. Neoklasycystyczny kościół złożony jest z kwadratowej nawy i węższej, zamkniętej półkoliście apsydy oraz przedsionka w formie portyku. Nad nawą wznosi się kopuła na wysokim tamburze z latarnią, zwieńczoną krzyżem. K.F. Schinkel projektując kopułę wzorował się na paryskim Panteonie i londyńskim kościele św. Pawła. W narożach wznoszą się cztery wieżyczki, kwadratowe u dołu, powyżej przechodzące w walce i zwieńczone rzeźbami aniołów, wykonanymi przez Augusta Kißa. Od południa kościół poprzedza portyk wsparty na sześciu korynckich kolumnach dźwigających trójkątny fronton z płaskorzeźbioną sceną Kazania na Górze, również dziełem Augusta Kißa. Elewacje boczne przeprute są ogromnymi oknami termowymi. Wewnątrz naroża nawy opięte są potężnymi korynckimi pilastrami. Od południa, wschodu i zachodu korynckie kolumny podtrzymują empory, w tym emporę organową.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Freski w apsydzie prezbiterium zaprojektował K.F. Schinkel a wykonał Bernhard Wilhelm Rosendahl. Zostali na nich przedstawieni apostołowie i ewangeliści z atrybutami. Schinkel zaprojektował też stół ołtarzowy wykonany z ciemnego czeskiego marmuru. Wsparty na czterech kolumnach baldachim zaprojektował F. A. Stüler. Schinkel zaprojektował też ambonę ozdobioną reliefami August Kißa.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Badstübner E., Badstübner-Gröger S., Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998
Strona internetowa: http://www.evkirchepotsdam.de (dostęp 29.06.2019)