Niemcy

Prenzlau, kościół Mariacki
Prenzlau, Marienkirche

Lokalizacja: Prenzlau, Am Markt (53.313546, 13.856283)
Budowa: 1289-1340
Styl: gotyk

HISTORIA. Pierwszy kościół na tym miejscu został zbudowany w latach 1235-1250 z bloków granitu. Była to krótka trójnawowa hala z transeptem, prezbiterium i dwuwieżowym masywem wieżowym. Budowę obecnego kościoła rozpoczęto w 1289  r. i zakończono w 1340 r. W latach 1844-1846 miała miejsce neogotycka przebudowa kościoła według projektu Eduarda Knoblaucha. Kościół został zniszczony w 1945 r. w czasie ofensywy armii sowieckiej na Berlin. W wyniku pożaru wypalone zostało wnętrze i zawaliły się sklepienia. Wojnę przetrwały tylko mury obwodowe i filary kościoła. W latach 1970-1995 została przeprowadzona restauracja elewacji zewnętrznej zaś do 2020 r. zrekonstruowano sklepienia i dach kościoła.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony jest siedmioprzęsłowego trójnawowego korpusu halowego o długości 55 metrów, zakończonego dwu- i trójbocznymi apsydami. Od zachodu poprzedza kościół masyw wieżowy. Od południa dostawione są dwie kaplice i przedsionek. Na zewnątrz kościół opięty jest uskokowymi przyporami między którymi rozmieszczone są czterodzielne okna ostrołukowe z maswerkami. Nad okapem dachu bocznych elewacji wznosi się fryz maswerkowy. Kościół nakrywa dach dwuspadowy, którego kalenica ma wysokość 43 metrów. Cztery dolne kondygnacje masywu wieżowego  wzniesione są z granitowych bloków. Na osi fasady w przyziemiu znajduje się duży uskokowy i ostrołukowy portal wejściowy. Nad nim umieszczona jest rozeta a jeszcze wyżej dwudzielne okno ostrołukowe. Górne ceglane kondygnacje zwieńczone są dwiema kwadratowymi wieżami nakrytymi dwuspadowymi dachami. Elewacje ceglanych kondygnacji rozczłonkowane są ostrołukowymi blendami. Wschodnia elewacja kościoła jest pięciodzielna ze środkowym przęsłem z czterodzielnym oknem ostrołukowym ujętym ukośnie ustawionymi filarami i bocznymi przęsłami z oknami trójdzielnymi. Elewacje wieńczy trójkątny szczyt o niezwykle bogatej dekoracji z maswerków, wimperg, rozet i sterczyn. Wewnątrz kościół nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe wsparte na wiązkowych filarach międzynawowych. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych profilowanymi ostrołukowymi arkadami.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA zostało w większości zniszczone w 1945 r. W prezbiterium znajdował się późnogotycki ołtarz główny wykonany w 1512 r. w Lubece przez Mistrza ołtarza głównego z Prenzlau. W centralnym polu ołtarza umieszczona była rzeźba Matki Bożej w otoczeniu aniołów. Zachowane figury z ołtarza przechowywane są w budynkach klasztoru dominikanów w Prenzlau. Najstarszym zachowanym zabytkiem w kościele jest późnogotycka chrzcielnica brązowa z XV w. Znajdują się tu także barokowe organy z 1717 r., wykonane przez organmistrza Johanna Michaela Rödera do kościoła w Dorotheenstadt w Berlinie. W 1833 r. organy przeniesiono do kościoła w Wesenberg a od 2019 r., na czas remontu przeprowadzanego w tej świątyni, trafiły do kościoła Mariackiego w Prenzlau. z 1906 r. pochodzą organy wykonane w Aarhus przez Emila Nielsena, które zostały przeniesione w 2017 r. z kościoła Øster Starup. Wkrótce do kościoła trafią kolejne organy, które w 1904 r. wykonała londyńska firma organmistrzowska William Hill and Son do kościoła w Kllbarcham w Szkocji.

LITERATURA

Adamiak J., Pillep R., Zabytki Architektury i sztuki NRD, Przewodnik, wyd. ARKADY 1989
Badstübner E., Badstübner-Gröger S., Knaurs Kulturführer in Farbe. Brandenburg, Augsburg 1998
St. Marien Kirche Prenzlau, opr zb., Prenzlau
Sztuka gotycka, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 2000
Ullmann E., Gotik. Deutsche  Baukunst 1200-1550, Leipzig 1994

Prenzlau, kościół Mariacki

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł