Niemcy
Pasawa, kościół św. Michała
Marek SztorcPasawa, kościół św. Michała
Passau, kirche St. Michael
Lokalizacja: Pasawa, Schustergasse 14 (48.573723, 13.469895)
Budowa: 1665-1677
Architekt: Pietro Francesco Carlone
Styl: barok
HISTORIA. Jezuici przybyli do Pasawy w 1611 r. na zaproszenie księcia arcybiskupa Pasawy Leopolda V Habsburga. Kościół został zbudowany dla zakonu jezuitów w latach 1665 - 1677 r. według projektu Pietro Francesco Carlone. W 1725 r. dobudowano do kościoła od południa kaplicę św. Franciszka Ksawerego. Kościół pozostawał w rękach zakonu jezuitów do momentu kasaty zgromadzenia w 1773 r. Od tego czasu kościół jest świątynią szkolna dla Gimnasium Leopoldinum.
ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony z trójprzęsłowej nawy ujętej po bokach kaplicami i węższego dwuprzęsłowego prezbiterium zamkniętego ścianą prostą. Od zachodu kościół poprzedza dwuwieżowa fasada z emporą organową, od południa do nawy dobudowana jest dwuprzęsłowa kaplica, zaś do prezbiterium przylega dwuprzęsłowa zakrystia. Fasada jest pięcioosiowa i trójkondygnacjowa, rozczłonkowana pilastrami a kondygnacje rozdzielone są wydatnymi gzymsami. Ze skrajnych pól fasady wyrastają kwadratowe wieże nakryte dachami namiotowymi. Górna kondygnacja fasady jest lekko cofnięta i zwieńczona trójkątnym szczytem. W przyziemiu na osi fasady znajduje się portal ujęty kolumnami i nakryty przerwanym naczółkiem z rzeźbą św. Michała Archanioła pokonującego smoka. Elewacje boczne o podziałach ramowych, w górnej części przebite są dużymi oknami zamkniętymi półkoliście. Nawę i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę. Wewnątrz ściany kościoła rozczłonkowane są zwielokrotnionymi pilastrami dźwigającymi gurty sklepień kolebkowych z lunetami. Kaplice boczne nakryte są sklepieniami kolebkowymi nad którymi znajdują się otwarte galerie. Chór muzyczny wsparty jest na potrójnej półkolistej arkadzie.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiada bogatą dekorację stiukową, figuralną i ornamentalną, którą wykonał w latach 1675-77 Giovanni Battista Carlone naśladując rzymskie wzory Berniniego i Borrominiego. Ołtarz główny wykonał w 1712 r. Jacob Pawanger według projektu jezuickiego architekta Christopha Tauscha z Wrocławia. W ołtarzu umieszczony jest obraz św. Michał Archanioł zwyciężający szatana, namalowany przez Carlo Innocenzo Carlone w 1714 r. Sześć barokowych ołtarzy bocznych wykonali w 1678 r. rzeźbiarze z Pasawy Johann Seitz i Johann Matthias Högenwald. Obrazy ołtarzowe wykonali m.in. Johann Spillenberger, Frans de Neve i Bartlomeo Altomonte. Ambona późnobarokowa powstała w latach 1715-20 i jest przypisywana Matthiasowi Högenwaldowi. Prospekt organowy jest dziełem Josepha Hartmanna albo Josepha Matthiasa Götza.
LITERATURA
Knaurs Kulturführer in Farbe Niederbayern und Obepfalz, opr. zb., München 1995
Strona internetowa https://www.sueddeutscher-barock.ch/In-Werke/h-r/Passau_Jesuiten.html (dostęp 20.10.2022)
Pasawa, kościół św. Michała
