Berlin, bazylika św. Jana

Szczegóły: | Odsłony: 27

Berlin, bazylika św. Jana
Berlin, St. Johannes Basilika

Lokalizacja: Berlin - Neukölln, Lillenthalstrasse 5 (52.487610, 13.409050)
Budowa: 1894 - 1896
Architekt: August Menken
Styl: neoromanizm

HISTORIA. Kościół został zbudowany w latach 1894-1897 według projektu inspektora budowlanego Augusta Menkena z przeznaczeniem na katolicki kościół garnizonowy. Inicjatorem budowy był cesarz niemiecki Wilhelm II Hohenzollern, który nakazał zbudować równocześnie kościoły garnizonowe dla protestantów i katolików. Konsekracja obu kościołów odbyła się 8 maja 1907 r. w obecności cesarza Wilhelma II i jego małżonki Augusty Wiktorii. Świątynia przetrwała II wojnę światową bez żadnych zniszczeń aż do końca kwietnia 1945 r. Wtedy to w wyniku ostrzału, niewielkie uszkodzenia odniosła wieża oraz jedna z naw bocznych. Najdotkliwszą stratą było zniszczenie wszystkich witraży w oknach. Zaraz po zakończeniu wojny, kościół był wykorzystywany jako katedra katolicka, ze względu na zniszczenie katedry św. Jadwigi. Od 2004 r. kościół jest użytkowany przez polską społeczność Berlina. W 2005 r. świątynia stałą się kościołem biskupim katolickiego biskupa Bundeswehry.

ARCHITEKTURA. Neoromański kościół nawiązujący w bryle do nadreńskich katedr romańskich. Zbudowany na planie krzyża łacińskiego, złożony z dwuprzęsłowego prezbiterium zamkniętego półkolistą apsydą, ramion transeptu, do których przylegają loża cesarska i kaplica chrzcielna oraz trójprzęsłowego korpusu nawowego poprzedzonego masywem wieżowym z wieżą po środku.

Apsyda prezbiterium przebita jest zamkniętymi półkoliście oknami i zwieńczona galerią złożoną z potrójnych arkad. Ściana szczytowa prezbiterium flankowana jest przed dwie ośmioboczne wieżyczki nakryte ostrosłupowymi hełmami. Ramiona transeptu zakończone są ścianami prostymi z portalami w przyziemiu i wielkimi rozetami oraz trójkątnymi szczytami ujętymi czworobocznymi wieżyczkami z ostrosłupowymi hełmami. Ściany boczne nawy głównej i prezbiterium opięte są przyporami między którymi rozmieszczone są dwudzielne okna ostrołukowe zwieńczone gwiaździstymi rozetami. Nad prezbiterium, ramionami transeptu i nawą główną wznoszą się dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad skrzyżowaniem naw.

Wieża wysoka na 77 metrów, wyrasta z trójdzielnego i dwukondygnacyjnego masywu wieżowego, w trzech najniższych kondygnacjach jest czworoboczna a w najwyższej przechodzi w ośmiobok nakryty ostrosłupowym hełmem. W przyziemiu wieży znajduje się półkolisty portal wejściowy z płaskorzeźbą Zmartwychwstania w tympanonie. W kondygnacji nad portalem znajduje się wielką rozeta z maswerkiem, wpisana w trójkątny szczyt. Boczne ramiona masywu zachodniego nakryte są dachami dwuspadowymi.

Wewnątrz nawa główna, transept i prezbiterium nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych niewielkimi półkolistymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest jednolite neoromańskie z czasu budowy kościoła za wyjątkiem witraży, które powstały po 1950 r. Na sklepieniu apsydy prezbiterium znajduje się duży wizerunek Chrystusa Pantokratora natomiast w bocznych polach arkady ujmującej apsydę przedstawiono postaci Archanioła Gabriela i Maryi ze sceny Zwiastowania. Okna wypełniają witraże wykonane przez Helgę Lingnau-Sacks począwszy od 1950 r., są to Apokalipsa według św. Jana, Zesłanie Ducha Świętego oraz wizerunki niemieckich świętych i męczenników z okresu nazistowskich Niemiec.

W prezbiterium ustawiony jest baldachim otwarty półkolistymi arkadami i wsparty na czterech kolumnach. Pod nim umieszczony jest ołtarz z tabernakulum. U wejścia do prezbiterium posadowiona jest ambona nakryta baldachimem na którym ustawiony jest posąg św. Michała Archanioła pokonującego szatana. Zachowała się też kamienna chrzcielnica z wizerunkami czterech ewangelistów. Na chórze organowym umieszczony jest instrument wykonany w 1896 r. przez firmę organmistrzowską Sauer z Frankfurtu nad Odrą. Na wieży zawieszony jest dzwon odlany w 1896 r. przez Franza Schillinga o wadze 925 kg, który przetrwał konfiskatę innych dzwonów w czasie II wojny światowej.

Przed wejściem do kościoła ustawione jest popiersie polskiego papieża Jana Pawła II.

LITERATURA

Stronna internetowa: https://www.bernhard-lichtenberg.berlin/gemeinden/st-johannes-basilika
Stronna internetowa: https://www.katholische-militaerseelsorge.de/militaerbischof/kirche-des-militaerbischofs/

Berlin, bazylika św. Jana