opolskie
Nysa, kościół Wniebowzięcia NMP, dawny jezuitów
Marek SztorcLokalizacja: Nysa, Rynek Solny (50.472737, 17.337067)
Budowa: 1688-92
Budowniczy: Andrea Quadro
Styl: barok
HISTORIA. Jezuici przybyli do Nysy w 1622 r. za sprawą biskupa wrocławskiego Karola I Habsburga, początkowo zostali osadzeni przy klasztorze bożogrobców. Dopiero w latach 1669-86 wzniesiono dla nich obecne kolegium według projektu Petra Schűllera z Ołomuńca. Następnie w latach 1688-92 z fundacji kolejnego biskupa wrocławskiego Karola Ferdynanda Wazy zbudowano kościół według projektu Andrea Quadro z Mediolanu.
ARCHITEKTURA. Kościół jest budowlą barokową, składa się z trójprzęsłowego emporowo-bazylikowego korpusu, którego nawa ujęta jest dwoma rzędami kaplic z emporami oraz prezbiterium zamkniętego półkolistą apsydą, z dwiema kaplica mi po bokach. Całość nakrywa dach dwuspadowy oraz dachy pulpitowe. Fasada zachodnia jest trójosiowa, rozczłonkowana pilastrami z szerszą częścią środkową, zamkniętą odcinkowym naczółkiem, ujęta przez trójkondygnacyjne wieże nakryte hełmami ze zdwojonymi latarniami. Przed fasadą portyk wsparty na korynckich kolumnach. Elewacje boczne podzielone parami pilastrów, między którymi dwie strefy dużych okien, powyżej nad dachami pulpitowymi trzecia strefa okien. Wewnątrz nad prezbiterium, nawami bocznymi i emporami sklepienia krzyżowe, zaś nad nawą główną sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Sklepienia ozdobione są geometryczną dekoracją sztukatorską z plafonami wypełnionymi barokowymi malowidłami z przełomu XVII/XVIII w. Kaplice połączone są z nawą i prezbiterium półkolistymi arkadami. Empory zaś otwarte są arkadami o spłaszczonym łuku. Ściany rozczłonkowane są pilastrami, zdwojonymi w narożnikach z kompozytowymi kapitelami podtrzymującymi fryz i wyłamujące się belkowanie. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie późnobarokowe, składają się na nie ołtarze, ambona, ławy i konfesjonały.
LITERATURA
Katalog Zabytków sztuki w Polce, t. VII, Województwo opolskie, z. 9, Powiat nyski, Warszawa 1963
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa 2008
