opolskie
Lokalizacja: Otmuchów, ul. Kościelna (50.464910, 17.170847)
Budowa: 1691-1696
Styl: barok
HISTORIA. Kościół w Otmuchowie położony jest przy rynku oraz w bezpośrednim sąsiedztwie wzgórza zamkowego. Pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą z 1. poł. XIII w., wiadomo też, że został poważnie zniszczony w czasie wojen husyckich. Ostatecznie został rozebrany w 1690 r. a na jego miejscu wzniesiono okazałą barokową świątynię. W 1691 r. biskup wrocławski Franciszek Ludwik wmurował kamień węgielny a już po kilku latach cała świątynia była gotowa. Pracami budowlanymi kierował Jan Piotr Dobler, architekt miejski z Nysy przy udziale pomocnika Jakuba Thosera z Insbrucku.
ARCHITEKTURA. Kościół ma nietypowe ułożenie, jest bowiem zwrócony prezbiterium ku zachodowi. Złożony jest z szerokiej, czteroprzęsłowej nawy z transeptem, ujętej rzędem kaplic z emporami po obu stronach oraz z dwuprzęsłowego prezbiterium zakończonego wydzieloną apsydą, wewnątrz półkolistą na zewnątrz zamkniętą trójbocznie. Całość poprzedza od wschodu dwukondygnacjowa fasada, rozczłonkowana pilastrami, ze środkową częścią występującą nieznacznie do przodu i ujętą w dwie wieże po bokach, nakryte baniastymi hełmami z latarniami. Na osi dolnej kondygnacji znajduje się portal główny z herbem bpa Franciszka Ludwika, podtrzymywanym przez dwa lwy. Szczyt fasady ujęty jest po bokach spływami esownicowymi i zwieńczony posągiem św. Mikołaja. Na całej długości kościół nakrywa dach dwuspadowy o wspólnej kalenicy, nad transeptem dach poprzeczny dwuspadowy a nad emporami dachy jednospadowe. Wnętrze nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, apsyda sklepiona jest hemisferycznie a kaplice i empory kolebkowo. Ściany rozczłonkowane są zwielokrotnionymi pilastrami kompozytowymi dźwigającymi belkowanie i wydatny gzyms. Arkady transeptu, empor i kaplic są zamknięte półkoliście. Chór muzyczny nadwieszony jest na arkadzie o spłaszczonym łuku.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNETRZA. Polichromia figuralna wykonana została w latach 1693-94 przez pochodzącego z Moraw malarza, Karola Dankwarta. Największe kompozycje znajdują się na sklepieniu prezbiterium: Sceny Adoracji Dzieciątka i Zmartwychwstania, w transepcie chóry aniołów, zaś w nawie sceny Zesłania Ducha Św., Wniebowzięcia i chóry świętych. Barokowy ołtarz główny został wkomponowany w apsydę, znajduje się w nim obraz św. Mikołaj błogosławiący rozbitków, namalowany przez wybitnego śląskiego malarza Michaela Willmana w końcu XVII w. Obrazy Willmana umieszczone są również w bocznych ołtarzach w transepcie: po lewej Śmierć Franciszka Ksawerego (być może warsztat Willmana) a po prawej ścięcie św. Jana Chrzciciela. Kolejne ołtarze ustawione są w zachodnich kaplicach przy nawie, wykonał je w końcu XVII w. snycerz Jan Weiss. W lewym ołtarzu znajduje się rzeźbiona grupa Ukrzyżowania a w prawym późnogotycka rzeźba Matki Boskiej z około 1500 r. W kaplicach przy chórze muzycznym ustawione są klasycystyczne ołtarze z 1. połowy XIX w., w lewym umieszczony jest obraz św. Jana Nepomucena namalowany przez Jana Clayssensa w 1696 r., z kolei w prawym obraz św. Wawrzyńca powstały w warsztacie Willmana. Z czasu budowy kościoła pochodzą też: ambona, stalle ustawione w prezbiterium i pod chórem muzycznym oraz ławy i konfesjonały. Współczesna im jest również kamienna chrzcielnica z drewnianą pokrywą zwieńczoną rzeźbioną grupą Chrztu w Jordanie. Znacznie młodszą metrykę posiada klasycystyczny prospekt organowy umieszczony na chórze muzycznym.
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VII, Województwo opolskie, Z. 3, Powiat grodkowski, Warszawa 1964
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa 2008
