podkarpackie

Przemyśl, kościół św. Marii Magdaleny, franciszkanów

Lokalizacja: Przemyśl, ul. Franciszkańska 2a (49.781483, 22.770594)
Budowa: 1754 - 1780
Budowniczy: Walenty Haltman 
Styl: późny barok

HISTORIA. Franciszkanie przybyli do Przemyśla w 4. ćwierci XIV w. za sprawą biskupa przemyskiego Eryka z Winsen. Jednak obecny kościół zakonników jest znacznie późniejszy. Zbudowany został w latach 1754-80 głównie z fundacji biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego według projektu biskupiego architekta Walentego Haltmana.

ARCHITEKTURA. Jest to budowla późnobarokowa, złożona z bazylikowego, trójnawowego i trójprzęsłowego korpusu oraz prezbiterium zamkniętego trójbocznie, przy którym dostawiono od wschodu zakrystię a od zachodu kaplicę Chrystusa Miłosiernego. Fasada świątyni jest trójdzielna, z dwiema wieżami i częścią środkową, ujętą trójkami kolumn i zwieńczoną wysokim szczytem o fantazyjnym kształcie. Wieże nakryte są hełmami, uproszczonymi w 1864 r. w czasie odbudowy po pożarze. Elewacje zewnętrzne rozczłonkowane zostały pseudopilastrami. Nawę główną i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy pulpitowe. Wewnątrz nawa główna otwarta do naw bocznych i prezbiterium półkolistymi arkadami. Ściany nawy głównej i prezbiterium rozczłonkowane są kompozytowymi pilastrami, wspierającymi przełamujące się belkowanie. Prezbiterium i nawę główną nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami, zaś nawy boczne nakryte są sklepieniami krzyżowymi.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Rokokowe malowidła na ścianach pochodzą z 2. połowy XVIII w. i są dziełem kilku malarzy. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie jednolite, rokokowe z 2. połowy XVIII w. Spośród dziewięciu ołtarzy na uwagę zasługuje szczególnie ołtarz główny, zaprojektowany przez lwowskiego rzeźbiarza Piotra Polejowskiego i ozdobiony jego rzeźbami. W polu głównym ołtarza umieszczony jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z około 1600 r. Polejowski zaprojektował też lawaterz i ambonę z czworobocznym korpusem, nakrytą baldachimem i ozdobioną bogatą dekoracją rzeźbiarską. Z XVIII w. pochodzi też jeden rokokowy konfesjonał oraz barokowa chrzcielnica.

LITERATURA

Frazik J. T., Sztuka Przemyśla i ziemi przemyskiej, Warszawa 2004
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. X, Miasto Przemyśl, cz. 1, Zespoły sakralne, Warszawa 2004
Łoziński J., Pomniki sztuce w Polsce, T. 1, Małopolska, Warszawa 1985
Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Małopolskie i Podkarpacia, wyd. Arkady 2013

Przemyśl, kościół św. Marii Magdaleny, franciszkanów

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł