podkarpackie
Trzcinica, kościół św. Doroty
Marek SztorcLokalizacja: Trzcinica, pow. Jasło (49.736694, 21.407901)
Budowa: koniec XV w.
Styl: gotyk
HISTORIA. Położona kilka kilometrów na zachód od Jasła Trzcinica zasłynęła ostatnio ze skansenu archeologicznego Karpacka Troja. Jednak najcenniejszym zabytkiem miejscowości jest drewniany kościół św. Doroty. Jego powstanie datuje się na koniec XV w. i tym samym należy on do grupy najstarszych małopolskich drewnianych kościołów. W XVI w. do nawy dostawiono wieżę a jeszcze później bo w XIX w. dobudowano kaplicę przy prezbiterium. O dużej wartości zabytkowej kościoła decyduje jego niezmieniona późnogotycka forma.
ARCHITEKTURA. Gotycki kościół złożony jest trójbocznie zamkniętego prezbiterium, szerszej nawy oraz dostawionej od zachodu wieży. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia zachowana bez zmian od czasu budowy a od południa kaplica. Wieża w dolnej części jest niezabudowana i otoczona sobotami, w górnej części o pochyłych ścianach, zwieńczona pozorną izbicą oraz ośmiobocznym ostrosłupowym hełmem. Prezbiterium i nawa nakryte są wspólnym, stromym, jednokalenicowym dachem. Zarówno dachy jak i ściany kościoła pokryte są na zewnątrz gontem. Od południa i od wschodu mieszczą się gotyckie okna zamknięte w ośli grzbiet. Wnętrza nakryte są stropami płaskimi w nawie z zaskrzypieniami.
WYPOSAŻENIE WNETRZA. Ściany pokryte są renesansowa polichromią z 1551 r. oraz manierystyczną z XVII w. Do najstarszych fragmentów polichromii należą: Sąd Ostateczny na ścianie prezbiterium, wielkich rozmiarów postać św. Krzysztofa w nawie, rząd dwunastu Apostołów z Chrystusem na parapecie chóru muzycznego oraz kasetonowa dekoracja na stropie. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie późnobarokowe i składają się nie XVIII-wieczne ołtarze i pochodząca z XVII w. ambona. Warto też zwrócić uwagę na wykonany z marmuru klasycystyczny pomnik nagrobny Stanisława Jabłonowskiego (zm. 1806), właściciela Trzcinicy.
LITERATURA
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999
Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia, opr. zb., Pruszków 2001
Strona internetowa: http://trzcinica.republika.pl/k-dorota.html (dostęp 14.10.2013)