śląskie

Lokalizacja:  Zabrze, ul. Roosevelta 104 (50.295193,18.771375)
Budowa: 1930-31
Architekt: Dominikus Böhm
Styl: modernizm

HISTORIA. W Zabrzu w sąsiedztwie nowoczesnego stadionu Górnika znajduje się jeden z najciekawszych modernistycznych kościołów Górnego Śląska. Jego początki wiążą się z założeniem nowej dzielnicy, przeznaczonej dla ludności niemieckiej, napływającej z terenów włączonych po trzecim Powstaniu Śląskim do Polski. Kościół zbudowany został w latach 1930-31 według projektu wybitnego niemieckiego architekta Dominikusa Böhma z Kolonii.

ARCHITEKTURA. Modernistyczny kościół, zbudowany z cegły o długości 67,5 metra i szerokości 26 metrów. Złożony jest z obszernego trójnawowego korpusu halowego, oraz półkoliście zamkniętego prezbiterium z obejściem. Od pn.- wsch. do korpusu dostawiona jest wieża, zbudowana na planie kwadratu, u szczytu przepruta dwoma kondygnacjami arkadowych otworów i nakryta spłaszczonym daszkiem czterospadowym. Kościół poprzedza fasada z masywnymi narożnymi pylonami, połączonymi czterema kondygnacjami arkadowych prześwitów. Za arkadami znajduje się kwadratowy dziedziniec. Nawę i prezbiterium nakrywa spłaszczony dach dwuspadowy. Ceglane elewacje boczne przeprute są od zachodu wąskimi oknami, zamkniętymi półkoliście, zaś od wschodu okrągłymi oknami rozmieszczonymi w linii u nasady dachu. Obszerne wnętrze kościoła podzielone jest silnie wysuniętymi ścianami w formie wewnętrznych szkarp, które wydzielają przęsła korpusu nawowego. Ściany te wyznaczają też szerokość naw bocznych i znajdują się w nich arkadowe przejścia. Wyniesione ponad poziom nawy prezbiterium otoczone jest rzędami półkolistych arkad, wydzielających obejście. Pod prezbiterium umiejscowiona jest krypta. Wnętrze kościoła nakrywa drewniany strop, pokryty kasetonami, które w prezbiterium zataczają półkole.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA zaprojektował architekt Dominikus Böhm. Do wybuchu wojny udało się wykonać tylko jego część m.in.: wolnostojąca mensę pełniącą rolę ołtarza głównego w prezbiterium, ambonę w nawie i kamienną chrzcielnicę w przedsionku. Böhm zaprojektował tez kilka witraży Eucharystia, Święta Rodzina i rozetę w fasadzie.

LITERATURA

Pilch Z., Leksykon Zabytków Górnego Śląska, Warszawa 2008
Strona internetowa: http://www.sozait.org/index.php?seite=4&artykul=2&Ruckkehr=
Strona internetowa: https://zabytek.pl/pl/obiekty/kosciol-par-pw-sw-jozefa-1467

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł