świętokrzyskie
Nowy Korczyn, kościół św. Stanisława, franciszkanów
Lokalizacja: Nowy Korczyn, ul. Franciszkańska 1, powiat Busko Zdrój (50.297919, 20.805818)
Budowa: 1260 - 1270, 1346
Styl: wczesny gotyk, gotyk
HISTORIA. Pierwszy etap budowy kościoła franciszkanów w Nowym Korczynie w latach około 1260-70 związany jest z fundacją księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego i jego żony św. Kingi. Zbudowano wtedy prezbiterium oraz wzniesiono mury obwodowe korpusu nawowego świątyni do wysokości maksymalnie 4,5 m. Prace przy korpusie kościoła ukończono dopiero za sprawą króla Kazimierza Wielkiego w 1346 r.
ARCHITEKTURA. Ten zbudowany z cegły kościół do dziś zachował swą gotycką formę. Składa się z wczesnogotyckiego, trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego ścianą prostą i gotyckiej nawy, obniżonej w XVII w. i nakrytej nowym sklepieniem. Przy narożniku północno-zachodnim nawy stoi dzwonnica z XVIII w. Ściany na zewnątrz kościoła opięte zostały przyporami. Fasada zachodnia z XIX w. zwieńczona jest szczytem wolutowym z pilastrami i wazonami. Kościół nakrywają wysokie dachy dwuspadowe. Wewnątrz prezbiterium nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zaś nawę nakrywa barokowe sklepienie kolebkowe z lunetami. Wewnątrz prezbiterium od nawy oddziela ostrołukowa arkada tęczy. Z prezbiterium do zakrystii prowadzi kamienny portal ostrołukowy.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest barokowe z 2. połowy XVII w. i późnobarokowe XVIII w. Ściany prezbiterium pokrywa polichromia figuralna ze scenami z życia św. Stanisława. Na sklepieniu nawy polichromia iluzjonistyczna malowana przez Mateusza Rejchana i Mikołaja Janowskiego w 1761 r. Ołtarz główny późnobarokowy z 1761 r. z obrazem Wskrzeszenie Piotrowina malowanym przez Mateusza Rejchana w 1763 r. W ołtarzach bocznych przy tęczy obrazy: Matki Boskiej w srebrnej sukience będący kopią obrazu z rzymskiego kościoła Santa Maria Maggiore oraz św. Sebastiana z XVIII w. Obok sześciu innych późnobarokowych ołtarzy bocznych w kościele warto zwrócić uwagę na ustawione w prezbiterium stalle z obrazami w zapleckach, przedstawiającymi cuda św. Antoniego oraz rokokową ambonę z poł. XVIII w. z obrazem Chrystusa w świątyni. Na barokowo wygiętej belce tęczowej umieszczony jest późnobarokowy krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty. Barokowy chór muzyczny wsparty jest na trzech arkadach.
Rzut poziomy za: KZS w Polsce, T. III, Województwo kieleckie, z. 1, Powiat buski, Warszawa 1957
LITERATURA
Architektura gotycka w Polsce, pod. red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. III, Województwo kieleckie, z. 1, Powiat buski, Warszawa 1957
Nowy Korczyn, kościół św. Stanisława, franciszkanów
