świętokrzyskie

Opatów, kościół Wniebowzięcia NMP, bernardynów

Lokalizacja: Opatów, ul. klasztorna 3 (50.805908, 21.418871)
Budowa: 1751 - 65
Styl: późny barok

HISTORIA. Bernardynów do Opatowa sprowadził przed rokiem 1470 biskup lubuski Fryderyk II Sesselmann, który oddał zakonnikom położony na przedmieściach murowany kościół Wniebowzięcia NMP. To właśnie biskupi lubuscy byli właścicielami Opatowa i okolic na mocy przywileju wydanego w 1237 r. przez Henryka Brodatego. Do końca XV w. bernardyni rozbudowali i przekształcili kościół w stylu późnogotyckim. W 1. ćwierci XVII w. miała miejsce barokowa przebudowa kościoła, w wyniku której kościół nakryto nowym sklepieniem oraz dobudowano dwie kaplice boczne. Obecny późnobarokowy kościół zbudowany został w latach 1751-65. Bernardyni przebywali w Opatowie do 1864 r. kiedy to w ramach represji po powstaniu styczniowym klasztor uległ kasacie. Zakonnicy odzyskali swoją własność dopiero w 1939 r., na krótko przed wybuchem II wojny światowej.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół bernardynów w Opatowie złożony jest z nawy i krótkiego kwadratowego prezbiterium. Fasada frontowa rozczłonkowana jest pilastrami i podzielona wydatnym gzymsem na dwie kondygnacje. Posiada wydatnie zryzalitowaną część środkową o zaokrąglonych narożach. W dolnej kondygnacji mieści się półkolisty portal wejściowy, nad którym w płytkiej wnęce umieszczony jest obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Górna kondygnacja ujęta jest po bokach spływami z rzeźbami dwóch świętych zakonników, po środku we wnęce znajduje się figura NMP a całość wieńczy półkolisty naczółek. Elewacje boczne posiadają podziały ramowe. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę. Wnętrze rozczłonkowane jest parami pilastrów, między którymi pomieszczone są półeliptyczne wnęki ołtarzowe. Prezbiterium i nawę nakrywają sklepienia kolebkowe.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Sklepienia ozdobione są iluzjonistyczną polichromią o tematyce maryjnej z 2. połowy XVIII w. Wyposażenie wnętrza jest jednolite rokokowe i pochodzi z lat około 1770-85. Dominującym obiektem jest kulisowy ołtarz główny, wydzielający chór zakonny, z bramkami i z posągami śś. Bonawentury i Piotra z Alkantary wykonanymi przez lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego. W centralnym polu ołtarza umieszczony jest łaskami słynący obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem zwanym też Matki Bożej Pocieszenia. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się rzeźba Trójcy Świętej, ponadto ołtarz zdobią liczne rzeźby aniołów. Wśród kilku ołtarzy bocznych, dwa zwracają szczególną uwagę ze względu na autora obrazów w nich umieszczonych. Jest nim bernardyński malarz Franciszek Lekszycki, który w 1649 r. namalował Ekstazę św. Franciszka (Śmierć św. Franciszka) i św. Antoniego Padewskiego. We wnętrzu kościoła znajduje się też kilka epitafiów z XVII i XVIII w.

LITERATURA

Łoziński J., Pomniki sztuce w Polsce, T. 1, Małopolska, Warszawa 1985
Rocznik Diecezji Sandomierskiej, Sandomierz 1994
Strona internetowa: http://www.opatow.bernardyni.pl

Opatów, kościół Wniebowzięcia NMP, bernardynów

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł