Ukraina

Lokalizacja:  Złoczów, obwód Lwów (49.806210, 24.903133)
Budowa: ok. 1730 lub ok. 1760 - po 1785
Architekt: Antonio Castelli ?
Styl:  późny barok

HISTORIA. Klasztor i kościół pijarów zostały ufundowane przez królewicza Jakuba Sobieskiego. Kościół zbudowany został być może według projektu Antonia Castelliego, nadwornego architekta Sobieskich. Sporna jest data budowy, przyjmuje się albo lata 30-te albo 60-te XVIII w. Wiadomo, że kościół nie został ukończony do likwidacji zakonu pijarów w 1785 r. Następnie służył jako magazyn wojskowy i dopiero w 1838 r. został przekazany wiernym. Był jednym z kilku kościołów na terenie Małopolski Wschodniej czynnych nieprzerwanie w czasach sowieckich.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony z trójnawowego, trójprzęsłowego bazylikowego korpusu z krótkim prezbiterium, zamkniętym półkoliście, ujętym po bokach dwoma zakrystiami. Pięcioosiowa i dwukondygnacyjna fasada podzielona jest pilastrami i wydatnymi gzymsami. Na osi dolnej kondygnacji znajduje sie portal wejściowy a powyżej niego balkon z żelazną balustradą. W bocznych polach dolnej i górnej kondygnacji umieszczone są nisze z posągami świętych. Okna i nisze zamknięte są łukami półkolistymi i odcinkowymi o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. Fasadę wieńczy szczyt ze spływami, półkolistym naczółkiem oraz posągiem Chrystusa Zbawiciela umieszczonym w niszy. Fasadę flankują dwie wieże, z których północna znacznie wyższa nakryta jest barokowym hełmem z latarnią. Elewacje boczne o podziałach ramowych, przeprute oknami o łukach odcinkowych i półkolistych. Kościół nakryty jest wspólnym dachem dwuspadowym. Wewnątrz ściany nawy głównej i prezbiterium rozczłonkowane są parami dźwigających obiegające belkowanie oraz sklepienia żaglaste na gurtach. Nawy boczne nakryte są sklepieniami kolebkowymi i otwarte do nawy głównej półkolistymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAZENIE WNĘTRZA. Na sklepieniach znajdują się iluzjonistyczne malowidła z 1935 r. Ołtarz główny, ołtarze boczne, ambona, prospekt organowy, ławy, konfesjonały i inne elementy wyposażenie są neobarokowe i pochodzą z 1. połowy XIX w. W ołtarzu głównym umieszczona jest figura św. Kazimierza z tarczą, na której przedstawiona jest herb Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Starsza jest późnobarokowa chrzcielnica oraz kilka obrazów z XVIII w., m.in. portret króla Jana III Sobieskiego. Zachowało się też kilka marmurowych nagrobków i epitafiów, przeważnie z XIX w. oraz tablica pamiątkowa biskupa Jana Cieńskiego (zm. 1992), proboszcza złoczowskiego i od 1967 r. jedynego tajnego biskupa rzymskokatolickiego na sowieckiej Ukrainie.

LITERATURA

Osip-Pokrywka M., Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich, Warszawa 2014
Pałkow T., Zamki i kościoły Galicji, Wołynia i Podola, Lwów 2010
Rąkowski G., Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej, t. III, Ziemia lwowska, Pruszków 2007

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł