Węgry

Ócsa, premontrei templom

Lokalizacja:  Ócsa, komitat Peszt, Békési Panyik Andor u. 9 (47.289747, 19.226905)
Budowa: przed 1234 r.
Styl:  romanizm

Ócsa to niewielka miejscowość położona około 30 km na południe od Budapesztu. Znajduje się tu okazały późnoromański kościół premonstratensów. Jest on jednym z najlepszych przykładów romańskiej architektury sakralnej na Węgrzech.

HISTORIA. Kościół zbudowany przed 1234 r. dla premonstratensów (w Polsce częściej używana nazwa norbertanie). Był odbudowywany po najeździe mongolskim w 1241 r., z tego czasu pochodzi transept i ostrołukowe arkady. Od 1560 lub 1620 r. kościół użytkowany jest przez kalwinów.

ARCHITEKTURA. Późnoromański, zbudowany z kamienia. Składa się z trójnawowego, trójprzęsłowego korpusu bazylikowego, szerokiego transeptu oraz jednoprzęsłowego prezbiterium, zakończonego pięcioboczną apsydą. Dwie mniejsze, także pięcioboczne apsydy dostawione są od wschodu do ramion transeptu. Kościół poprzedza fasada ujęta w dwie czworoboczne wieże, nakryte daszkami namiotowymi. Górne kondygnacje wież przeprute są oknami, patrząc od góry triforiami, biforiami i pojedynczymi oknami zamkniętymi półkoliście. Elewacje boczne kościoła opięte są uskokowymi przyporami i obwiedzione są pod okapem dachu fryzem arkadkowym. Bogatą dekorację posiadają wszystkie trzy apsydy opięte półkolumnami z kapitelami o motywach roślinnych i zwieńczone fryzem arkadkowym. Od południa do kościoła prowadzi uskokowy portal romański z zamkniętymi półkoliście archiwoltami, z trzema parami kolumn, których głowice ozdobione są rzeźbionymi ornamentami roślinnymi. Nawę główną i nawy boczne oświetlają wąskie okna zamknięte półkoliście. Nawę główną prezbiterium, ramiona transeptu i apsydy nakrywają dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy pulpitowe. Wnętrze kościoła nakrywają drewniane stropy płaskie, za wyjątkiem prezbiterium nakrytego sklepieniem krzyżowym oraz apsyd nakrytych konchami. Nawy boczne otwarte są do nawy głównej półkolistymi profilowanymi arkadami wspartymi na masywnych filarach. Są też arkady ostrołukowe z czasu rozbudowy kościoła. Ściany zdobią liczne kapitele półkolumn ozdobione motywami roślinnymi.

WYSTRÓJ WNĘTRZA. Na ścianach zachowały się fragmenty malowideł z 4 ćwierci XIII w. W prezbiterium przedstawiona jest Matka Boża w otoczeniu apostołów oraz sceny Sądu Ostatecznego i legend o św. Władysławie i Małgorzacie.

LITERATURA

Mehling M., Knaurs Kulturführer in farbe Ungarn, München 1996
Rusin W., Węgry. Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała 2014
Strona internetowa: http://www.templom.hu/phpwcms/index.php?id=14,87,0,0,1,0 (dostęp 19.12.2018)

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł