Węgry

Székesfehérvár, katedra św. Stefana
Székesfehérvár, Szent István-székesegyház
Stołeczny Białogród, katedra św. Stefana

Lokalizacja: Székesfehérvár, Arany Janos u. 9 (47.190557, 18.410118)
Budowa: 1758-1768
Architekt: Martin Grabner
Styl: późny barok

HISTORIA. Pierwsza katedra w Stołecznym Białogrodzie została zbudowana w latach 1018-1038 za sprawą króla Węgier Stefana I Świętego. Od tego czasu aż po wiek XVI w świątyni tej koronowano i grzebano węgierskich władców. Po zajęciu miasta przez Turków w 1543 r. katedra została zamieniona na meczet a potem służyła jako skład amunicji. Została zniszczona w 1601 r. w wyniku eksplozji. Obecnie po przeprowadzeniu prac archeologicznych urządzono tutaj Ogród Ruin. Obecnie funkcję katedry pełni kościół, który obecny wygląd uzyskał dzięki przebudowie dokonanej w latach 1758-1768 według projektu Martina Grabnera. Pierwotny romański kościół został zbudowany jako miejsce pochówku księcia Gejzy, ojca Stefana I Świętego. W XV w. został przebudowany w stylu gotycki a w okresie okupacji tureckiej został zamieniony na meczet. W 1777 został podniesiony do rangi świątyni katedralnej.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony z szerokiej dwuprzęsłowej nawy i węższego prezbiterium zamkniętego ścianą prostą z przybudówkami zakrystyjnymi po bokach. Kościół poprzedza dwuwieżowa fasada z obszernym przedsionkiem w przyziemiu i chórem muzycznym. Fasada jest trójdzielna o podziałach pilastrowych z portalem wejściowym na osi, nakrytym późnobarokowym naczółkiem z herbem miasta Székesfehérvár. Nad portalem znajduje się wielkie okno o barokowym wykroju a środkową część fasady wieńczy balustrada z trzema posągami świętych: Stefana, Władysława i Emeryka oraz cofnięty do tyłu falisty szczyt. Z bocznych pól fasady wyrastają czworoboczne wieże nakryte barokowymi hełmami. Kościół nakrywa dach dwuspadowy a elewacje boczne posiadają podziały ramowe i przebite są dużymi oknami zamkniętymi łukami odcinkowymi. Wewnątrz ściany kościoła podzielone masywnymi filarami przyściennymi, między którymi znajduje się płytkie wnęki na ołtarze. Filary opięte są marmoryzowanymi barwnymi pilastrami o złoconych kapitelach i podtrzymują wydatny gzyms z belkowaniem. Wnętrza nakryte są sklepieniami żaglastymi na gurtach. Chór muzyczny wsparty jest na pojedynczej arkadzie o spłaszczonym łuku.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Sklepienia kościoła pokrywa polichromia ze scenami z życia św. Stefana, której autorem jest Johann Cymbal z Wiednia. Ołtarz główny zaprojektował Franz Anton Hildebrandt z Wiednia a obraz przedstawiający św. Stefana ofiarowującego koronę węgierską Matce Bożej namalował Vinzenz Fischer w 1775 r. W krypcie przechowywane są sarkofagi króla Beli III (zm. 1196) i jego żony Agnieszki z Chatillon. Oba wykonane z czerwonego marmuru sarkofagi wydobyte zostały z ruin pierwotnej katedry.

LITERATURA

Mehling M., Knaurs Kulturführer in farbe Ungarn, München 1996
Rusin W., Węgry. Praktyczny przewodnik, Bielsko-Biała 2014
Szwajdo J., Węgry. Przewodnik krajoznawczy, wyd. BOSZ, 2014

Székesfehérvár, katedra św. Stefana

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł