wielkopolskie
Lokalizacja: Poznań, Garbary 22 (52.403599, 16.937444)
Budowa: 1661-1668, 1730-1738
Architekt: Krzysztof Bonadura Starszy i Jerzy Catenazzi
Styl: barokowy
HISTORIA. Bernardyni przybyli do Poznania w 1456 r. za sprawą Gabriela z Werony, zwierzchnika austriacko-czesko-polskiej wikariI tego zgromadzenia. Jego założyciel św. Jan Kapistran obdarował testamentalnie poznańskich bernardynów chorągwią z bitwy pod Belgradem. W 1458 r. zakonnicy wznieśli drewniane zabudowania klasztorne i kościół, który w już w 1471 r. zastąpiony został świątynia murowaną. W 1657 r. w czasie Potopu szwedzkiego kościół został spalony przez wojska brandenburskie. Obecny kościół zbudowany został w latach 1661-68 według projektu Krzysztofa Bonadury St. i Jerzego Catenazziego. Fasada ukończona została w latach 1730-38. Władze pruskie w 1835 r. dokonały kasaty zakonu a zabudowania klasztorne wraz z kościołem przejęło Gimnazjum św. Marii Magdaleny. W czasie okupacji niemieckiej w kościele mieściły się warsztaty dekoracji teatralnych. Zniszczeniu uległo wtedy bogate wyposażenie kościoła. Dalsze zniszczenia dosięgły kościół w czasie działań wojennych 1945 r., m.in. spaliły się dachy kościoła, wypaleniu uległo wnętrze, runęły też hełmy wieżowe. W 1947 r. zniszczone zabudowania przejęli franciszkanie, którzy rozpoczęli odbudowę trwającą do 1972 r.
ARCHITEKTURA. Kościół jest budowlą barokową, złożoną z czteroprzęsłowego korpusu i węższego, także czteroprzęsłowego prezbiterium zakończonego kaplicą loretańską. Od frontu kościół poprzedza dwukondygnacyjna fasada, w środku zwieńczona szczytem, po bokach ujęta trójkondygnacyjnymi wieżami, opiętymi w górnych kondygnacjach spływami wolutowymi i nakrytymi ośmiobocznymi, dwukondygnacyjnymi hełmami, z latarniami otwartymi arkadami. Środkowa część fasady podzielona jest pilastrami na trzy wąskie pola, w których znajdują się półkoliste wnęki mieszczące posągi świętych. Analogiczne wnęki znajdują się w zwieńczeniu. Elewacje zewnętrzne opięte są przyporami i przeprute dwoma strefami okien. W dolnej strefie okna zamknięte są półkoliście, w górnej strefie okna posiadają formę elipsy. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad prezbiterium. Wewnątrz korpusu ustawione wydatne są filary przyścienne, opięte pseudopilastrami. Między filarami mieszczą się płytkie przęsła, otwarte do nawy półkolistymi arkadami i połączone ze sobą niskimi przejściami. Ściany prezbiterium rozczłonkowane są pilastrami toskańskimi, stanowiącymi tło dla wydatnych pilastrów hermowych. Całe wnętrze obiega belkowanie z wydatnym gzymsem, przerwane nad emporą organową. Chór muzyczny wsparty jest na arkadzie o spłaszczonym łuku. Sklepienia w nawie i prezbiterium kolebkowe z lunetami, w przęsłach międzyfilarowych sklepienia nieckowe.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wyposażenie kościoła powstało po drugiej wojnie światowej, utrzymane jest jednak w duchu późnego baroku i rokoka. Jedyne oryginalne zabytki to późnobarokowe rzeźby z 1742 r. ustawione na przyfilarowych konsolach w nawie. Jako przedłużenie prezbiterium po 1742 r. wzniesiona została kaplica loretańska. W czasie II wojny światowej została poważnie uszkodzona a jej wyposażenie uległo zniszczeniu. Odbudowana została w 1949 r.
Kilka zdjęć wnętrza kościoła wykonał Andrzej Mleczko.
LITERATURA
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. VII, Miasto Poznań, z. 2 Kościoły i klasztory Śródmieścia 1
Strona internetowa: http://www.franciszkanie.poznan.pl/
