Goleniów, kościół św. Katarzyny

Lokalizacja: Goleniów, pl. Mieszka I (53.563999, 14.827109)
Budowa: 1. ćw. XV w. - 2. ćw. XVI w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Goleniów bardzo ucierpiał w wyniku działań wojennych w 1945 r., zniszczeniu ulega większa część starego miasta. Jednym z niewielu obiektów, które udało się po wojnie odbudować jest gotycki kościół św. Katarzyny. Był on budowany od 1. ćwierci XV w. do 2. ćw. XVI w. Najpierw wzniesiono trójnawowy korpus z prezbiterium i wieżą. Następnie dostawiono kaplice, kruchtę i zakrystię. W 1534 r. kościół został przejęty przez protestantów. W 1589 r. nadbudowano wieżę.  W 1686 r. w czasie pożaru, wypaleniu uległo średniowieczne wyposażenie kościoła. W wyniku odbudowy kościół został silnie przekształcony, m.in. wprowadzono półkoliste arkady międzynawowe i obniżono wieżę.  W latach 1865-67 kościół został poddany gruntownej regotycyzacji, w jej wyniku wprowadzono neogotycki detal architektoniczny w postaci okien, portali i sklepień. W 1892 r. wieża została nakryta neogotyckim hełmem. W 1945 r. kościół został częściowo zburzony i wypalony. Po wojnie został przejęty przez katolików i odbudowany w latach 1957-67 z przywróceniem przedwojennego wyglądu.

ARCHITEKTURA. Gotycki kościół z przekształceniami neogotyckimi. Składa się z trójprzęsłowego halowego korpusu i trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Korpus poprzedzony jest od zachodu masywną wieżą, ujętą po bokach kaplicami. Do korpusu od północy przylegają kaplice i kruchta, zaś od południa kaplica. Przy prezbiterium od północy dostawiona jest kaplica z zakrystią a od południa kaplica. Na zewnątrz ściany kościoła opięte są uskokowymi przyporami, między którymi mieszczą się okna ostrołukowe, dwu-, trój- i czterodzielne. Korpus i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Nad korpusem schodkowe szczyty z blendami i sterczynami. Kwadratowa wieża, podzielona jest gzymsami na dwie kondygnacje i nakryta neogotyckim hełmem namiotowym. Do wnętrza prowadzą ostrołukowe portale, z których tylko zachodni w wieży jest gotyki, pozostałe powstałe XIX w. Wewnątrz korpus i prezbiterium nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe z XIX w. Nawa główna korpusu otwarta jest do naw bocznych ostrołukowymi arkadami, wspartymi na ośmiobocznych filarach. W kaplicach przetrwały gotyckie sklepienia gwiaździste i trójodporowe. Wyposażenie wnętrza jest współczesne.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Arkady 2012

LITERATURA

Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Arkady 2012
Strona internetowa: http://www.swkatarzyna.goleniow.pl/

Goleniów, kościół św. Katarzyny