zachodniopomorskie

Trzebiatów, kościół Macierzyństwa NMP

Lokalizacja: Trzebiatów, ul. Lipowa 10 (54.063994, 15.266788)
Budowa: XIV w. - 1. poł. XV w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Budowę obecnego kościoła rozpoczęto w 1. ćwierci XIV w. od prezbiterium, do którego w 2. połowie XIV w. dostawiono korpus nawowy i zakrystię po północnej stronie. W 1. połowie XV w. wzniesiono potężny masyw zachodni, być może w pierwotnym zamierzeniu dwuwieżowej fasady, zrealizowanej jako jednowieżowa. W 1534 r. wraz z szerzącą się na Pomorzu reformacją kościół przejęli luteranie. W 1784 r. wieża została odbudowana po uszkodzeniach a w latach 1864-67 podwyższona według projektu Friedricha Augusta Stülera do wysokości 90 m. Wtedy dokonano też wymiany większości detali architektonicznych. W czasie II wojny światowej kościół uniknął szczęśliwie poważniejszych zniszczeń. Po przyłączeniu Pomorza Zachodniego do Polski i wraz z napływem polskich osadników świątynia powróciła w ręce parafii katolickiej.

ARCHITEKTURA. Jest to kościół gotycki, murowany z cegły, złożony z trójnawowego, czteroprzęsłowego halowego korpusu oraz dwuprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Korpus od frontu poprzedza masyw wieżowy zwieńczony jedną wieżą po środku. Wieża w dolnych partiach jest czworoboczna z narożnymi wieżyczkami, w górnej części przechodząca w ośmiobok. Nakryta jest ostrołukowym hełmem opiętym trójkątnymi szczytami. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe. Szczyty schodkowe ozdobione są blendami wypełnionymi rozetami. Ściany na zewnątrz opięte są przyporami, między którymi znajdują się ostrołukowe okna pięcio- i trójdzielne. Wnętrze kościoła nakrywają sklepienia gwiaździste, w korpusie wsparte na ośmiobocznych filarach, połączonych ostrołukowymi arkadami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNETRZA. Na ścianach zachowały się fragmenty gotyckich polichromii. Przetrwały też liczne płyty nagrobne z okresu od XIV do XVIII w. Do najciekawszych należy płyta Arnolda Crampela i jego rodziny z 1382 r. Warto zwrócić też uwagę na epitafium poświęcone niemieckim żołnierzom z Trzebiatowa poległym w czasie pierwszej wojny światowej. Na chórze umieszczone są 32-głosowe organy, wykonane w 1842 r. przez firmę Schulze. Kościół posiada też interesujące neogotyckie wyposażenie z lat 1865-67. Składają się na nie m.in. ołtarze, stalle i ambona. W oknach prezbiterium zachowały się witraże ufundowane w 1867 r. przez króla pruskiego Wilhelma I. Na wieży zawieszone są gotyckie dzwony: Gabriel z 1399 r. i Maria z 1512 r., ten drugi należy do największych w Polsce i waży 3750 kg. Wykonany został przez ludwisarza Rose Lutke z Bielefeld.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Arkady 2012
Strona internetowa: http://trzebiatow.eparafia.pl
Strona internetowa: http://www.architektura.pomorze.pl

Trzebiatów, kościół Macierzyństwa NMP

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł