Włochy
Vicenza, kościół Madonna di Monte Berico
Marek SztorcVicenza, kościół Madonna di Monte Berico
Vicenza, kościół Matki Bożej z Monte Berico
Vicenza, chiesa della Madonna di Monte Berico
Lokalizacja: Vicenza, Viale Dieci Giugno 87 (45.535001, 11.545499)
Budowa: przed 1430 r., 1688 - 1763
Architekt: Carlo Borella
Styl: gotyk, późny barok
Kościół położony jest na wzniesieniu Monte Berico, w miejscu dwóch objawień Maryjnych w 1426 i 1428 r. Matka Boża objawiła się dwukrotnie ubogiej kobiecie Vincenzy Pasini w czasie szalejącej epidemii i prosiła o wzniesienie kościoła jej poświęconego w zamian obiecała, że zaraza ustąpi.
HISTORIA. Pierwotny gotycki kościół zbudowany został, na krótko po objawieniach przed 1430 r. Około 1480 r. przebudowano prezbiterium według projektu Lorenzo da Bologna i dobudowano kaplice fundowane przez zamożne rody Vicenzy. W latach 1578-79 dobudowano kwadratową nawę według projektu Andrei Palladio, która miała pomieścić licznie przybywających pielgrzymów. W 1688 r. nawę te zburzono i na jej miejsce wzniesiono do 1763 r. obecny kościół, który zaprojektował Carlo Borella z Vicenzy. W 1826 r. rozpoczęto budowę dzwonnicy. W XIX w. przebudowano jeszcze gotycką część kościoła nadając jej cechy neogotyckie.
ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z niewielkiego gotyckiego kościoła i późnobarokowej świątyni wzniesionej na planie krzyża greckiego. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się kopuła a pomiędzy ramionami krzyża znajdują się kaplice. Późnobarokowy kościół posiada trzy bliźniacze fasady o podziałach kolumnowych, półkolumnowych i pilastrowych oraz wydatnych gzymsach. Środkowe części fasad są nieco wysunięte do przodu, podzielone na dwie kondygnacje, ujęte kolumnami z półkolumnami i zwieńczone segmentowymi szczytami. Na osi umieszczone są portale wejściowe, ujęte posągami świętych a powyżej znajdują się pola z płaskorzeźbionymi scenami związanymi z objawieniami Vincenzy Passini. W górnych kondygnacjach rozmieszczone są okna o wykroju wydłużonego ośmioboku z parami posągów świętych po bokach. Boczne pola fasad wypełnione są oknami o wykroju trójlistnej koniczyny i umieszczonymi poniżej wnękami z posągami świętych. Pola te wieńczy balustrada z kolejnymi posągami. Wszystkie posągi i płaskorzeźby na fasadach wykonał Orazio Marinali z Bassano. Ramiona krzyża nakryte są dachami dwuspadowymi a między nimi wznosi się kopuła z latarnią na wysokim tamburze, przeprutym eliptycznymi oknami. Gotycka część kościoła posiada trójdzielną fasadę, z ostrołukowym portalem i rozetą na osi oraz ostrołukowymi oknami w bocznych polach. Wewnątrz ściany kościoła rozczłonkowane są pilastrami i półkolumnami, dźwigającymi wydatne gzymsy. Kopuła wsparta jest na potężnych filarach opiętych podwójnymi półkolumnami. Ramiona krzyża nakrywają sklepienia kolebkowo krzyżowe. Gotycka część kościoła nakryta jest sklepieniami krzyżowo-żebrowymi.
WYPOSAŻENIE I WYSTRÓJ WNĘTRZA. Sklepienia pokryte są malowanymi plafonami w obramieniach stiukowych. Także pendentywy kopuły ozdobione są bogatą dekoracją stiukową. Dekorację rzeźbiarską wewnątrz kościoła wykonał Orazio Marinali, który jest autorem m.in. figuralnych kropielnic. W ołtarzu głównym umieszczona jest łaskami słynąca figura Madonny z Monte Berico, wykonana w 1430 r. przez Nicolo da Venezia. Nad ołtarzem zawieszony jest wielkoformatowy obraz przedstawiający scenę objawienia Maryjnego, namalowany w 1651 r. przez Giulio Carpioni. W ołtarzu po prawej stronie ołtarza głównego umieszczony jest obraz Piety, dzieło Bartolomeo Montagna z początku XVI w. Warto jeszcze zwrócić uwagę na inne obrazy w ołtarzach: obraz Koronacji Marii w otoczeniu świętych, namalowany w 1606 r. przez Palma il Giovane oraz alegoryczny obraz Chwała Francesco Grimaniego, namalowany przez Giulio Carpioniego w XVII w. W refektarzu znajduje się dużych rozmiarów obraz Paolo Veronese Wieczerza świętego Grzegorza Wielkiego namalowany w 1572 r.
LITERATURA
Venedig und Venetien, opr. zb., Augsburg 1998
Strona internetowa: https://web.archive.org/web/20111215173959/http://preghiereagesuemaria.it/sala/santuario%20di%20monte%20berico.htm (dostęp 14.12.2021)
Vicenza, kościół Madonna di Monte Berico
Inne kościoły w Vicenzy opisane na stronie zabytkowekoscioly.net
Vicenza, katedra Santa Maria Assunta
Vicenza, kościół Santa Corona
Vicenza, kościół San Lorenzo
Vicenza, kościół Madonna di Monte Berico
Vicenza, kościół Santa Maria dei Servi
Vicenza, kościół Santo Stefano
Vicenza, kościół San Vicenzo