Lwów, kościół św. Antoniego

Szczegóły: | Odsłony: 720

Lwów, kościół św. Antoniego

Lokalizacja: Lwów, Łyczakowska 46 (49.841165, 24.046609)
Budowa: 1668 - 1765
Architekt: Piotr Polejowski
Styl: późny barok

Kościół św. Antoniego we Lwowie ma szczególne znaczenie dla miejscowych Polaków. Po II wojnie światowej był on jedyną obok katedry nieprzerwanie czynną katolicką świątynią Lwowa.

HISTORIA. W 1617 r. franciszkanie wznieśli na Łyczakowie drewniany kościół, który został zniszczony w 1655 r. w czasie kozackiego ostrzału Lwowa. W 1669 r. rozpoczęto budowę murowanej świątyni, którą ukończono dopiero w latach 1718-39 z fundacji kasztelana krakowskiego Janusza Antoniego Wiśniowieckiego. Około 1765 r. wzniesiono późnobarokową fasadę przypuszczalnie według projektu Piotra Polejowskiego. W 1784 r. władze austriackie zlikwidowały klasztor franciszkanów a kościół został zamieniony na świątynię parafialną. Na przełomie XIX i XX w. do kościoła dobudowano kruchtę i kaplice boczne. W 1990 r. opiekę nad kościołem ponownie objęli franciszkanie.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony jest z obszernej trójprzęsłowej nawy i węższego prezbiterium zamkniętego trójbocznie. Do nawy po bokach dobudowane są dwie neobarokowe kaplice a od frontu dostawiona jest kruchta. Do prezbiterium przylega dwukondygnacyjna plebania z zakrystią. Fasada z kruchtą w przyziemiu ujęta jest po bokach dwiema parami pilastrów i zwieńczona półkolistym szczytem ze spływami i kamiennymi wazonami. W półkolistej wnęce znajduje się malowidło ze św. Antonim. Elewacje kościoła posiadają podziały ramowe i przebite są oknami o łukach odcinkowych. Nawę i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą. Wewnątrz ściany rozczłonkowane są parami pilastrów podtrzymujących obiegający gzyms. Nawa i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi z lunetami.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest przeważnie późnobarokowe i w większości pochodzi z XVIII w. Składają się na nie ołtarze, ambona, konfesjonały i ławy. W ołtarzu głównym z 1740 r. umieszczony jest obraz przedstawiający świętych Antoniego z Padwy i Antoniego Opata w metalowej sukience. W bocznych ołtarzach znajdują się dwie rokokowe rzeźby przypisywane Sebastianowi Fesingerowi: Król Dawid i św. Hieronim. W lewej kaplicy umieszczony jest późnobarokowy krucyfiks z 1739 r. W prawej kaplicy zwraca uwagę obraz św. Antoni nad Łyczakowem z widokiem na kościół i panoramą okolicy z 1933 r. Na ścianach nawy zawieszonych jest kilkanaście obrazów świętych z XVIII - XX w. Na chórze znajduje się neobarokowy prospekt organowy pochodzący z XIX w. W prezbiterium zachowało się marmurowe epitafium Edwarda Dunin-Borkowskiego (zm. 1859). W kościele są też dwie tablice pamiątkowe. Jedna poświęcona kapłanom posługującym we Lwowie po II wojnie światowej a druga upamiętniająca chrzest poety Zbigniewa Herberta w tutejszym kościele.

Dwie kolejne rokokowe rzeźby wiązane z warsztatem Sebastiana Fesingera znajdują się przed kościołem. Na parapecie schodów ustawiona jest rzeźba NMP Niepokalanie Poczętej a na dziedzińcu przed kościołem rzeźba św. Antoniego z Padwy.

LITERATURA

Lwów. Ilustrowany przewodnik, opr. zb., Wrocław 2001
Osip-Pokrywka M., Leksykon zabytków architektury Kresów południowo-wschodnich, Warszawa 2014
Rąkowski G., Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej, t. IV, Lwów, Pruszków 2008
Włodek P., Kulewski A., Lwów. Przewodnik, Warszawa 2006

Lwów, kościół św. Antoniego