Rzym, kościół Santa Maria del Popolo

Szczegóły: | Odsłony: 4866

Rzym, kościół Santa Maria del Popolo
Roma chiesa Santa Maria del Popolu

Lokalizacja: Rzym - Campo Marzio, Piazza del Popolo 12 (41.911389, 12.476389)
Budowa: 1472-XV w.
Architekt: Andrea Bregno.
Styl: Renesans

Kościół Santa Maria del Popolo jest jedną z najstarszych świątyń parafialnych w Rzymie a jego bogate wyposażenie należy do najcenniejszych spośród rzymskich kościołów. Opisywany kościół położony jest na Piazza del Popolo, placu którego nazwa pochodzi od wezwania tegoż kościoła.

HISTORIA. W 1099 r. na miejscu obecnego kościoła zbudowano kaplicę Panny Marii. W 1227 r. papież Grzegorz II ufundował nowy kościół dla ludu rzymskiego, skąd wzięło się jego wezwanie. W 1250 r. kościół został przekazany pod opiekę augustianom. W 1472 r. rozpoczęto budowę obecnego kościoła. Z tego czasu pochodzi też fasada pokryta trawertynem, autorstwa Andrei Bregno. W 1505 r. dostawiono chór zakonny dla augustianów według projektu Donato Bramante. W następnych latach wznoszono przy kościele liczne kaplice rzymskich rodów patrycjuszowskich, m.in. w latach 1511-16 powstała Capella Chigi, wzniesiona przez Rafaela na zlecenie bankiera Agostino Chigi. Kolejne prace budowlane przy kościele prowadzone były w XVII w. m.in. przez Giovanniego Lorenzo Berniniego.

ARCHITEKTURA. Kościół jest budowlą renesansową, złożoną z trójnawowego korpusu, transeptu i prezbiterium. Wzdłuż obu naw bocznych dobudowane są kaplice. Fasada frontowa rozczłonkowana jest pilastrami i rozdzielona gzymsem na dwie kondygnacje. W środkowej części dolnej kondygnacji znajduje się duży portal wejściowy, nakryty trójkątnym naczółkiem. Portale w bocznych polach są do niego podobne, chociaż znacznie mniejsze, nad nimi mieszczą się duże okna, zamknięte półkoliście. Górna kondygnacja przepruta jest dużą rozetą, ujęta odcinkami naczółków i zwieńczona dużym, trójkątnym frontonem. Nawę główną, ramiona transeptu i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy jednospadowe. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się kopuła, na wysokim ośmiobocznym tamburze. Wewnątrz nawy główną i nawy boczne nakrywają sklepienia kolebkowo-krzyżowe wsparte na półkolumnach wtopionych w filary międzynawowe. Nawy boczne otwarte są do nawy głównej półkolistymi arkadami, nad którymi znajdują się pary rzeźbionych postaci, siedzących na gzymsach. Wnętrze nawy głównej oświetlają okna zamknięte łukiem segmentowym.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W pierwszej kaplicy w prawej nawie umieszczone są nagrobki kardynałów Cristoforo (zm. 1476) i Domenico della Rovere (zm. 1501), które wykonał Andrea Bregno. Na sklepieniu kaplicy znajduje się fresk Pinturicchia z 1490 r. ze sceną Narodzin Chrystusa. Następna kaplica powstała według projektu Carlo Fontany na planie krzyża greckiego. Znajduje się tu obraz Carla Maratty z 1686 r. Rozmowa Świętych o Niepokalanym Poczęciu NMP. W czwartej kaplicy znajdują się pomniki nagrobne, wśród nich biskupa Pietra Foscariego (zm. 1485) z wykonaną z brązu figurą zmarłego. W ołtarzu głównym umieszczona jest XIII-wieczna bizantyjska Madonna od Ludu. Za ołtarzem ustawione są dwa wspaniałe pomniki nagrobne kardynałów Ascanio Sforzy (zm. 1505) oraz Girolamo Basso della Rovere (zm. 1507), których autorem był Andrea Sansovino. Na sklepieniu znajdują się freski wykonane przez Pinturicchia. W lewym ramieniu transeptu znajduje się kaplica Cerasich z dwoma wspaniałymi obrazami Caravaggia: Ukrzyżowania św. Piotra i Nawrócenia św. Pawła, namalowanymi w latach 1600-1601. W ołtarzu głównym kaplicy umieszczony jest obraz Annibale Caracciego Wniebowzięcie NMP. W lewej nawie, bliżej wyjścia mieści się kaplica Chigich, zaprojektowana przez samego Rafaela na zlecenie rzymskiego bankiera Agostino Chigi. Jest to centralna budowla nakryta kopułą, której latarnia pokryta jest mozaiką autorstwa Rafaela. Genialny artysta zaprojektował też pomniki nagrobne Agostino (zm. 1520) i jego brata Sigismondo w kształcie piramid. Kaplica została ukończona dopiero w 3. ćw. XVII w. za pontyfikatu papieża Aleksandra VII z rodu Chigi, który zlecił Berniniemu wykonanie posągów proroków Daniela i Habakuka. Powyższy opis ujmuje tylko najważniejsze zabytki zgromadzone w kościele. W kościele pochowana została Vanozza Cattanei, konkubina papieża Aleksandra VI Borgia oraz ich syn Juan, jeden z czwórki dzieci urodzonych z tego związku. Jednak po grobach tych nie ma już śladu.

LITERATURA

Hintzen-Bohlen B., Rzym. Sztuka i architektura, wyd. Ullmann 2008
Ponikiewski W., Rzym i jego czarna arystokracja. Spacerownik historyczny, Warszawa 2012
http://it.wikipedia.org/wiki/Basilica_di_Santa_Maria_del_Popolo (dostęp 04.05.2014)

Rzym, kościół Santa Maria del Popolo