Mediolan, kościół Santa Maria delle Grazie

Szczegóły: | Odsłony: 64

Mediolan, kościół Santa Maria delle Grazie
Milano, chiesa di Santa Maria delle Grazie

Lokalizacja: Mediolan, Via Giuseppe Antonio Sassi 3 (45.465985, 9.171000)
Budowa: 1463-1469, 1492 - 1497
Architekt: Guiniforte Solari, Donato Bramante
Styl: późny gotyk, renesans

HISTORIA. Kościół zostal zbudowany dla zakonu dominikanów w latach 1463-1469 z fundacji księcia Mediolanu Lodovico il Moro według projektu Guiniforte Solari. W 1492 r. z inicjatywy Lodovico Sforza zwany il Moro, który chciał w kościele urządzić mauzoleum rodowe, rozebrano niedawno ukończone prezbiterium z transeptem i jeszcze w tym samym roku rozpoczęto budowę nowej części chórowej. Autorem projektu był Donato Bramante jednak pracami budowlanymi kierował inny architekt Giovanni Antonio Amadeo. W 1799 r. klasztor dominikanów uległ kasacie a jego budynki zostały przeznaczone na koszary wojskowe. Dopiero w 1860 r. rozpoczęto prace przy restauracji kościoła i zespołu klasztornego. W 1924 r. zakon dominikanów odzyskał kościół i budynki klasztoru. W sierpniu 1943 r. kompleks został zbombardowany przez lotnictwo alianckie, w wyniku czego zniszczona została północna nawa kościoła i kaplice do niej przylegające.

ARCHITEKTURA. Gotycko-renesansowy kościół złożony jest z dwóch części zbudowanych krótko po sobie. Wcześniejszy jest wzniesiony w stylu późnego gotyku, trójnawowy, siedmioprzęsłowy pseudobazylikowy korpus nawowy, ujęty po bokach rzędami kaplic. Później dobudowano centralną renesansową części prezbiterialną zwaną „La tribuna bramantesca”, która nakryta jest kopułą i ujęta po bokach półkolistymi apsydami oraz zakończona prostokątnym prezbiterium zamkniętym półkoliście.

Fasada kościoła jest pięciodzielna, rozczłonkowana przyporami i zamknięta dwuspadowo. W szerszej części środkowej znajduje się okazały portal wejściowy, powyżej umieszczona jest duża rozeta a nad nią mniejsza rozeta. W bocznych polach rozmieszczone są profilowane okna ostrołukowe a nad nimi rozety. Elewacje boczne kościoła podzielone są pilastrami i przebite parami ostrołukowych okiem między którymi usytuowane są niewielkie okulusy. Część nawową nakrywa wspólny dach dwuspadowy.

Wewnątrz nawy korpusu nakryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi wspartymi na kolistych filarach z bogato dekorowanymi kapitelami. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych ostrołukowymi arkadami, podobnie jak nawy boczne otwarte są do kaplic do nich przylegających. Sklepienia i łuki arkad ozdobione są bogatą dekoracją malarską o motywach geometrycznych.

Renesansowa tribuna bramantesca składa się w dolnej części z potężnego czterokondygnacyjnego czworoboku, przechodzącego następnie w dwukondygnacyjny tambur na planie koła nakryty spłaszczoną kopułą z latarnią. Elewacje dolnej części konstrukcji i apsyd do niej przylegających ozdobione są prostokątnymi płycinami z rozetami. Tambur kopuły w niższej kondygnacji rozczłonkowany jest podwójnymi oknami nakrytymi trójkątnymi naczółkami, górną kondygnację obiega galeria złożona z trzydziestu dwóch półkolistych arkad.

Wewnątrz tribuna otwarta jest na apsydy i prezbiterium wielkimi półkolistymi arkadami, pokrywa ją dekoracja w formie sgraffito o białej, czarnej i różowej barwie. Na pendentywach przedstawione są postacie czterech ojców Kościoła. Bęben kopuły złożony z architrawu, fryzu i gzymsu, w zamyśle Bramante miał być diademem nad grobem Lodovico il Moro i jego ukochanej żony Beatrice d’Este, który planowano umieścić bezpośrednio w centralnym miejscu tribuny. Ostatecznie małżonkowie pochowani zostali w Certosa di Pavia.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W prezbiterium ustawione są stalle z XVI w. o bogatej dekoracji snycerskiej i z intarsjami na siedziskach. Najwięcej jednak interesujących zabytków znajduje się w kaplicach bocznych.

W pierwszej kaplicy po prawej stronie Capella Della Torre, umieszczony jest obraz Matki Bożej adorującej Dzieciątko w towarzystwie świętych Ambrożego i Łucji z końca XV w. Znajduje się tu także pomnik nagrobny Francesco Della Torre wykonany w 1483 r. i przypisywany braciom Cazzaniga. Posiada on formę sarkofagu wspartego na kolumnach i ozdobionego płaskorzeźbionymi scenami: Zwiastowania, Pokłonu Pasterzy i Pokłonu Trzech Króli. W trzeciej kaplicy po prawej stronie Capella degli Angeli, na ścianach widnieją freski z XVI-w. z epizodami dotyczącymi św. Michała Archanioła. W lunecie po lewej stronie Wygnanie zbuntowanych aniołów a po prawej stronie Wysłanie Archanioła Gabriela do Maryi. Czwarta Capella Santa Corona, była dawniej miejscem przechowywania relikwii z cierniem korony Chrystusa. Freski w kaplicy malował w latach 1539-1542 Gaudenzio Ferrari, który na ścianach przedstawił Ukrzyżowanie i Ecce Homo a na sklepieniu anioły. W ołtarzu umieszczony jest obraz Zdjęcie z krzyża malowany przez Giovanni Battista Secco. Dawniej w kaplicy znajdował się obraz Tycjana, Ukoronowanie Chrystusa Koroną Cierniową, który został zrabowany przez Francuzów i dzisiaj jest eksponowany w Luwrze. W siódmej kaplicy interesujące jest sklepienie parasolowe, które pokrył freskami Ottavio Semino.

W pierwszej kaplicy po lewej stronie, Capella Bolla (di Santa Caterina) znajduje się tryptyk z Matką Bożą z Dzieciątkiem w otoczeniu św. Jana Chrzciciela i św. Piotra Męczennika, namalowany przez Niccolo da Cremona w 1520 r. W szóstej Capella di San Giuseppe umieszczony jest obraz Świętej Rodziny, który namalował Paris Bordon. Nad wejściem do siódmej kaplicy, Capella della Grazie znajduje się płaskorzeźbiona scena Koronacji Maryi ze św. Katarzyną i św. Dominikiem, wykonana w 1632 r. W przedsionku umieszczony jest obraz Matki Bożej wyzwalającej Mediolan od zarazy, namalowany w 1630 r. przez Giovan Battista Crespi, zwanego Cerano. W ołtarzu kaplicy znajduje się XV-wieczny obraz Matki Bożej osłaniającej swoim płaszczem parę fundatorów.

W refektarzu klasztoru znajduje się sławny fresk Ostatnia Wieczerza namalowany przez Leonardo da Vinci.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe. Italien, opr. zb. Augsburg 2000
Strona internetowa: https://legraziemilano.it