dolnośląskie
Wrocław, kościół św. Piotra i św. Pawła
Marek SztorcWrocław, kościół św. Piotra i św. Pawła
Lokalizacja: Wrocław - Ostrów Tumski, Katedralna 4 (51.114753, 17.042955)
Budowa: 1404 - 1454
Styl: gotyk
HISTORIA. Kościół śś. Piotra i Pawła położony jest na Ostrowie Tumskim, zaraz przy Moście Tumskim. Po raz pierwszy wzmiankowany był w 1175 r. jako kaplica cystersów z Lubiąża, ofiarowana zakonowi przez komesa Mikorę. Między rokiem 1241-1257 kaplica ta została rozebrana ze względu na rozbudowę obwarowań zamku. Na obecnym miejscu kościół wzniesiono przed 1268 r. Istniejący do dziś kościół zbudowany został w dwóch etapach: prezbiterium wzniesiono około 1404 r. zaś nawę około 1454 r. Od połowy XV w. kościół służył jako kaplica księży mansjonarzy obsługujących kolegiatę Świętego Krzyża. W 1634 r. w wyniku pożaru zawaliły się sklepienia i dach kościoła. Świątynia poważnie ucierpiała w 1945 r. kiedy to zniszczony został dach i uszkodzone sklepienia. Odbudowa przeprowadzona w latach 1951-62 przywróciła budowli jej pierwotny gotycki charakter m.in. poprzez rekonstrukcję sklepień, wykrojów otworów okiennych i wejściowych oraz ceglanej elewacji.
ARCHITEKTURA. Kościół śś. Piotra i Pawła jest budowlą gotycką, złożoną z kwadratowej nawy i trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego trójbocznie. Nakryty jest dachami dwuspadowymi. Prezbiterium na zewnątrz opięte jest uskokowymi przyporami, boczne elewacje przeprute są ostrołukowymi oknami wypełnionymi maswerkami. Wewnątrz nawa nakryta jest sklepieniem gwiaździstym wspartym na centralnym filarze, zaś prezbiterium nakrywa sklepienie kolebkowe z lunetami.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W prezbiterium znajduje się gotycki tryptyk z około 1480 r. ze sceną Opłakiwania. Warto też odszukać epitafium Jana Szleńskiego z 1710 r. ze znakami Orła i Pogoni. Pod posadzką kościoła mieszczą się krypty, w których chowano duchownych związanych z pobliskim kościołem św. Krzyża.
Rzut poziomy za: Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
LITERATURA
Antkowiak Z., Kościoły Wrocławia, Wrocław 1991
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
Wrocław, kościół św. Piotra i św. Pawła
Kościoły Wrocławia opisane na stronie zabytkowekoscioly.net
Wrocław, katedra św. Jana Chrzciciela
Wrocław, kościół św. Elżbiety
Wrocław, kościół św. Marii Magdaleny
Wrocław, kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława
Wrocław, kościół Bożego Ciała
Wrocław, kościół NMP na Piasku
Wrocław, kościół św. Anny
Wrocław, kościół św. Antoniego
Wrocław, kościół św. Barbary
Wrocław, kościół św. Bernarda, dawny bernardynów
Wrocław, kościół św. Idziego
Wrocław, kościół św. Krzysztofa
Wrocław, kościół św. Krzyża
Wrocław, kościół św. Macieja
Wrocław, kościół św. Macieja, dawny jezuitów
Wrocław, kościół św. Michała Archanioła
Wrocław, kościół św. Piotra i św. Pawła
Wrocław, kościół św. Wincentego
Wrocław, kościół św. Wojciecha, dominikanów