Wrocław, kościół św. Wojciecha, dominikanów

Szczegóły: | Odsłony: 4350

Wrocław, kościół św. Wojciecha, dominikanów

Lokalizacja: Wrocław - Stare Miasto, pl. Dominikański 2 (51.109348, 17.039149)
Budowa: 1250-70, 1488-1500
Budowniczy: Henco Kala
Styl: gotyk

HISTORIA. Pierwotny kościół na tym miejscu zbudowany został w 1. poł. XII w. a następnie przekazany augustianom. Następnie kościół przejęli dominikanie, którzy w 1226 r. przybyli z Krakowa na czele z Czesławem Odrowążem. W latach 1250-70 wzniesiony został obecny korpus z transeptem, następnie na początku XIV w. powiększono prezbiterium, zaś w 1359 r. dobudowano wieżę. W latach 1488-1500, pod kierunkiem mistrza Henco Kala podwyższono nawę i transept do wysokości prezbiterium oraz dodano krótsze przęsło zachodnie nawy. Wtedy też wnętrze zostało nakryte sklepieniami. Wcześniej bo około 1466 r. wzniesiona została gotycka kaplica św. Wita (obecnie kościół św. Józefa), którą zbudowano z przeznaczeniem na odprawianie nabożeństw w języku polskim. W latach 1711-18 budowniczy Benedykt Miller wzniósł kaplicę bł. Czesława. Od 1818 r. po kasacie w państwie pruskim zakonu dominikanów, kościół pełni funkcję świątyni parafialnej. W 1945 r. kościół został bardzo poważnie zniszczony, następnie był odbudowywany do 1955 r.

ARCHITEKTURA. Jest to kościół gotycki, zbudowany z cegły, długi na 72 metry i szeroki na prawie 34 metry. Złożony jest z jednonawowego, czteroprzęsłowego korpusu z transeptem oraz z pięcioprzęsłowego prezbiterium zamkniętego pięciobocznie. Do prezbiterium przylegają: od północy wydłużony aneks, zamknięty pięciobocznie, od południa zakrystia zamknięta dwubocznie oraz w narożu południowego ramienia transeptu czworoboczna wieża, w dolnej części czworoboczna, przechodząca w górnych kondygnacjach w ośmioboczną, nakryta ostrosłupowym hełmem. Przy korpusie od północy dostawiona jednonawowa, czteroprzęsłowa kaplica św. Józefa. Od południa w narożu korpusu i południowego ramienia nawy poprzecznej znajduje się późnobarokowa kaplica św. Czesława, kwadratowa, poprzedzona prostokątnym przedsionkiem. Fasada zachodnia z ostrołukowym portalem przeniesionym z poprzedniego kościoła oraz z wielkim oknem na osi, zwieńczona szczytem, oddzielonym strefą ostrołukowych blend, siedmioosiowym, zakończonym sterczynami i szczycikami. Sklepienia korpusu, prezbiterium, aneksu i zakrystii krzyżowo-żebrowe, w transepcie gwiaździste czteroramienne. W prezbiterium dwa portale kamienne, gotyckie, ostrołukowe prowadzące do aneksu i zakrystii, o profilowanych archiwoltach z maswerkami. W korpusie trzy portale gotyckie: prowadzący od południa do nawy oraz dwa z nawy do kaplicy św. Józefa. Okna obustronnie rozglifione, ozdobione maswerkami. Kościół na zewnątrz opięty jest uskokowymi przyporami i nakryty dachami dwuspadowymi nad korpusem, transeptem i prezbiterium, zaś nad przybudówkami prezbiterium dachy pulpitowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kaplica bł. Czesława posiada bogaty wystrój wnętrza, który ukazuje życie bł. Czesława oraz stanowi gloryfikację zakonu dominikanów. Dekorację rzeźbiarską wykonali Jerzy Leonard Weber i Józef Mangoldt, obrazy namalował Jan Franciszek de Becker zaś są autorstwa freski Jakuba Eybelwisera. Z zabytków ruchomych zachowała się tylko chrzcielnica gotycko-renesansowa z około 1520 r.

Rzut poziomy za: Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005

LITERATURA

Antkowiak Z., Kościoły Wrocławia, Wrocław 1991
Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005
Sztuka polska romańska i przedromańska do schyłku XIII w., pod. red. M. Walickiego, Warszawa br.
Strona internetowa: http://www.wroclaw.dominikanie.pl/

Wrocław - Stare Miasto, kościół św. Wojciecha, dominikanów