Wrocław, kościół św. Macieja, dawny jezuitów

Szczegóły: | Odsłony: 3873

Wrocław, kościół św. Macieja, dawny jezuitów p.w. Imienia Jezus

Lokalizacja: Wrocław, pl. Uniwersytecki 1 (51.113889,17.035)
Budowa: 1689-1700
Architekt: Teodore Moretti?, Christopher Tausch
Styl: barok

Dawny wrocławski kościół jezuitów należy do najpiękniejszych barokowych budowli sakralnych Śląska. Wchodzi on w skład zespołu budynków Uniwersytetu Wrocławskiego, który powstał na bazie istniejącego tu dawniej kolegium jezuitów.

HISTORIA. Jezuici przybyli do Wrocławia w końcu XVI w. i początkowo znaleźli schronienie w budynkach krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. W 1689 r. jezuici rozebrali nadane im przez cesarza Leopolda budynki zamku i rozpoczęli budowę kościoła, być może według projektu włoskiego architekta Teodore Morettiego. Początkowo pracami budowlanymi kierował Mattheus Biener a po jego śmieci w 1692 r. aż do konsekracji świątyni w 1698 r. Johann Georg Knoll. W latach 1722-34 przebudowane zostało wnętrze kościoła według projektu Christopfera Tauscha. Zmieniono wtedy podziały przęseł, przekształcono emporę muzyczną oraz wzniesiono nową wieżyczkę na sygnaturkę. W 1763 r. kościół był remontowany po wojnach austriacko-pruskich o Śląsk. W 1945 r. bomba lotnicza uszkodziła sklepienia, które następnie zrekonstruowano.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z pięcioprzęsłowej nawy ujętej po obu stronach rzędami kaplic oraz dwuprzęsłowego prezbiterium z zakrystią od północy. Zachodnie przęsło nawy mieści emporę muzyczną, wspartą na trzech półkolistych arkadach. Kościół nakryty jest dwuspadowym dachem z wieżyczką na sygnaturkę. Fasady zachodnia i wschodnia są trójosiowe, podzielone pilastrami, w środkowej części zdwojonymi, dwukondygnacjowe z dużymi oknami, zwieńczone wydatnymi szczytami. Szczyt zachodni zwieńczony przerwanym przyczółkiem z wazonami, wschodni zamknięty półkoliście, ujęty parami wazonów. Elewacje boczne o dwóch poziomach okien, podzielone są pilastrami. Wewnątrz nawa główna i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami, nad nawami bocznymi i emporami sklepienia żagielkowe. Ściany wewnątrz kościoła rozczłonkowane są parami pilastrów wspierającymi wydatne belkowanie.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA jest bardzo bogate i jednolite barokowe. Sklepienia pokryte są iluzjonistyczną polichromią wykonaną w latach 1705-1706 przez wiedeńskiego malarza Johanna Michaela Rottmayera. W nawie przedstawiona jest scena Gloryfikacji Imienia Jezus, w prezbiterium Gloryfikacja Imienia Jahwe oraz Koncert Anielski nad emporą muzyczną. Na wyposażenie kościoła składają się liczne ołtarze, ambona i prospekt organowy. Wystrój rzeźbiarski jest dziełem Franza Josepha Mangoldta i Johanna Albrechta Siegwitza, marmoryzację ścian wykonał Albert Ignaz Provisore.

LITERATURA

Antkowiak Z., Kościoły Wrocławia, Wrocław 1991
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005

Wrocław, kościół św. Macieja, dawny jezuitów p.w. Imienia Jezus