Warszawa, kościół św. Anny, bernardynów

Szczegóły: | Odsłony: 5806

Warszawa, kościół św. Anny, bernardynów

Lokalizacja: Warszawa - Śródmieście, Krakowskie Przedmieście 68 (52.246185, 21.014219)
Budowa: 1518-1533, ok. 1667, 1786-1788
Architekt: Józef Szymon Bellotti, Chrystian Piotr Aigner
Styl: barok, klasycyzm

HISTORIA. Kościół św. Anny zbudowano dla bernardynów, których do Warszawy sprowadziła księżna Anna Fiodorówna. Budowę kościoła rozpoczęto w 1454 r., być może z fundacji wspomnianej księżnej. Kościół ten został zniszczony w czasie pożaru w 1507 r. W latach 1518-1533 świątynia została wzniesiona na nowo z fundacji księżnej Anny z Radziwiłłów i Jana Lubrańskiego, biskupa poznańskiego. W czasie potopu kościół został spalony i do 1667 r. odbudowany przez pochodzącego z Włoch architekta Józefa Szymona Bellottiego przy wydatnym wsparciu ze strony króla Jana Kazimierza Wazy. W latach 1786-1788 dobudowano obecną fasadę według projektu Chrystiana Piotra Aignera i fundacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz przede wszystkim mieszczanina Józefa Kwiecińskiego. W latach 1832-37 dobudowano do kościoła kaplicę MB Loretańsiej według projektu Henryka Marconiego i fundacji Tomasza Zamoyskiego. W 1864 r. na fali rosyjskich represji po powstaniu styczniowym klasztor bernardynów został skasowany. W latach 1939 i 1945 kościół został uszkodzony. Był też zagrożony zawaleniem w czasie budowy Trasy W-Z, na szczęście skarpę udało się zabezpieczyć przed dalszym osuwaniem.

ARCHITEKTURA. Kościół św. Anny łączy w sobie kilka stylów architektonicznych: gotycki, barokowy i klasycystyczny. Gotyckie prezbiterium zamknięte jest trójbocznie z barokową kaplicą bł. Ładysława z Gielniowa od północy i zakrystią od południa. Nawa szersza trójprzęsłowa, ujęta po bokach wnękami kaplicowymi, od północy przylegają do niej kaplica MB Loretańskiej i dawna kaplica przedpogrzebowa. Klasycystyczna fasada frontowa podzielona jest czterema półkolumnami korynckimi i skrajnymi pilastrami również o korynckich kapitelach. Środkowa zryzalitowana część zwieńczona jest trójkątnym frontonem, nad którym wznosi się attyka z uskokowym szczytem. We wnękach między półkolumnami znajdują się posągi czterech ewangelistów autorstwa Jakuba Monaldiego. W tympanonie umieszczony jest monogram króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zaś nad wejściem głównym umieszczona jest tablica fundacyjna. Prezbiterium na zewnątrz opięte jest uskokowymi przyporami. Szczyt wschodni ponad prezbiterium ujęty jest spływami wolutowymi i zwieńczony trójkątnym frontonem. Poniżej umieszczony jest wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. Nawę i prezbiterium nakrywają dachy dwuspadowe. Wewnątrz nawa nakryta jest sklepieniem kolebkowym na gurtach, ściany rozczłonkowane są pilastrami, wspierającymi wydatny gzyms z belkowaniem.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wnętrze kościoła zdobi polichromia z XVIII w., wykonana częściowo przez Walentego Żebrowskiego m.in. w kaplicy bł. Ładysława z Gielniowa. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie barokowe z XVIII w. Składają sie na nie: ołtarz główny, sześć ołtarzy bocznych, ambona i konfesjonały. Z XVII w. pochodzi ołtarz ustawiony w kaplicy bł. Ładysława z późniejszymi rzeźbami autorstwa Jana Jerzego Plerscha, będącymi personifikacjami cnót błogosławionego. W kaplicy loretańskiej w 2010 r. ustawiony został krzyż upamiętniający ofiary katastrofy smoleńskiej, który wcześniej stał przed pałacem prezydenckim.

Przy kościele znajduje sie wysoka dzwonnica ufundowana w 1583 r. przez Annę Jagiellonkę, przekształcona i nadbudowana o jedną kondygnację w latach 1819-21.

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków Mazowsza i Podlasia, Warszawa 2010

LITERATURA

Mórawski K., Głębocki W., Warszawa. Mały przewodnik, Warszawa 1997
Żabicki J., Leksykon zabytków Mazowsza i Podlasia, Warszawa 2010
Strona internetowa: http://warszawa.wikia.com

Warszawa, kościół św. Anny, bernardynów