Wilno, kościół Serca Jezusa, trynitarzy

Szczegóły: | Odsłony: 936

Lokalizacja: Wilno - Antokol, Antakalnio g. 27 (54.700565, 25.312278)
Budowa: 1694-1717
Architekt: Giovanni Battista Frediani?
Styl: barok

HISTORIA. Zbudowany został w latach 1694-1717 z fundacji Kazimierza Jana Sapiehy z przeznaczeniem na mauzoleum rodowe. Autorem projektu kościoła był przypuszczalnie włoski architekt Giovanni Battista Frediani z Lukki. W 1812 r. wnętrze kościoła i zabudowania klasztorne zostały ograbione przez wojska napoleońskie. W 1840 r. w kościele wybitny polski kompozytor Stanisław Moniuszko poślubił Aleksandrę Müller. W 1864 r. po upadku powstania styczniowego władze carskie odebrały kościół trynitarzom i zamieniły go na cerkiew. Jeszcze w tym samym roku na polecenie Michaiła Murawiowa zniszczono część dekoracji stiukowej, ołtarze oraz pomnik nagrobny księcia Aleksandra Sapiehy, syna fundatora. Później dobudowano jeszcze szpecącą świątynię kruchtę. Po odzyskaniu Wilna przez Polskę kościół został odnowiony i przeznaczony na kościół szpitalny kliniki dermatologicznej. W latach 20-tych przeprowadzona częściową restaurację wnętrza kościoła. Po włączeniu Wilna do sowieckiej Litwy kościół został zamknięty. Dopiero w 1993 r. kościół zwrócono trynitarzom. Po odnowieniu elewacji kościoła nadal trwają prace restauratorskie we wnętrzu (IX 2019).

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół złożony jest z centralnej nawy nakrytej wielką kopułą oraz zakrystii i kruchty dostawionej od frontu. Fasada rozczłonkowana jest parami pilastrów i podzielona na dwie kondygnacje wydatnym gzymsem. Po bokach ujęta jest ukośnie ustawionymi wieżami, nakrytymi ostrosłupowymi hełmami. W dolnej kondygnacji fasady znajduje się częściowo zasłonięty kruchtą fryz z płaskorzeźbami dwóch rycerzy chrześcijańskich uwięzionych przez Turków. Nawiązuje to do zakonu trynitarzy, który powstał aby wykupywać niewolników chrześcijańskich z rąk muzułmanów. Powyżej znajduje się duże okno zamknięte łukiem odcinkowym z bogato dekorowanym obramieniem i trójkątnym naczółkiem powyżej. Wnętrze kościoła rozczłonkowane w dolnej kondygnacji ośmioma potężnymi filarami, opiętymi pilastrami, między którymi rozmieszczone są półkoliste wnęki ołtarzowe. W górnej kondygnacji wydzielonej wydatnym gzymsem rozmieszczone są otwory okienne, zamknięte łukami segmentowymi. Całość nakrywa dużych rozmiarów kopuła zwieńczona ośmioboczną latarnią z prześwitami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiadał bogatą dekorację sztukatorską zdobiącą ściany i kopułę. Jej autorstwo czasem przypisuje się Pietro Perettiemu ale poważne wątpliwości wysunął już przed II wojną światową Juliusz Kłos. Dekoracja ta w części wymaga restauracji a w części całkowitej rekonstrukcji. Zachowało się również kilka późnobarokowych ołtarzy pozbawionych oryginalnych obrazów i rzeźb, wśród nich ołtarz główny. W jednym z bocznych ołtarzy umieszczony jest obraz Jezu ufam Tobie. W jednym z ołtarzy kościoła dawniej umieszczona była figura Chrystusa Madryckiego, dziś znajduje się w kościele śś. Piotra i Pawła na Antokolu

Rzut poziomy za: Leksykon zabytków kresów północnowschodnich

LITERATURA

Kłos J., Wilno. Przewodnik krajoznawczy, Wilno 1937
Krajewski J., Wilno i okolice. Przewodnik, Pruszków 2013
Osip-Pokrywka Mirosław i Magdalena, Leksykon zabytków kresów północnowschodnich, wyd. Arkady, Warszawa 2015
Sztuka polska t. IV. Wczesny i dojrzały barok (XVII w.), wyd. Arkady, Warszawa 2013

Inne kościoły Wilna

Thursday the 19th - Custom text here. Templates Joomla

Menu witryny

Kontakt

Litwa

Wilno, kościół Serca Jezusa, trynitarzy