Wilno, kościół Serca Jezusowego, wizytek

Lokalizacja: Wilno - Rossa, Rasų (Rossa) g. 6 (54.675854, 25.297159)
Budowa:
 1729-1737, 1741-1751

Architekt: Abraham Würtzner, Jan Krzysztof Glaubitz
Styl:  późny barok, rokoko

Kościół wizytek jest ważnym świadkiem polskiej historii na Kresach oraz cennym zabytkiem późnobarokowej architektury. Jego znaczenie dla wileńskiej architektury bierze się z zastosowania w planie regularnego krzyża greckiego. Był to też pierwszy kościół w Rzeczpospolitej pod wezwaniem Serca Jezusowego. Z kolei w klasztorze wizytek mieszkał ksiądz Michał Sopoćko, spowiednik św. Faustyny Kowalskiej. Tutaj miał też swoją pracownię malarz Eugeniusz Kazimirowski, który namalował pierwszy obraz Jezusa Miłosiernego według wskazówek siostry Faustyny.

HISTORIA. Budowa kościoła dla sióstr wizytek, sprowadzonych do Wilna w 1694 r., była możliwa dzięki wsparciu biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego i króla Augusta II Mocnego. Autorem projektu był zapewne Abraham Würtzner, który w latach 1729-1737 wzniósł korpus kościoła. W drugim etapie w latach 1741-1751 Jan Krzysztof Glaubitz ukończył fasadę, dodając szczyt oraz wspaniałą rokokową kopułę.  W 1863 r. kościół został skonfiskowany przez władze carskie i zamieniony na cerkiew. Prawosławne mniszki przebudowały kościół, zniekształcając kopułę oraz dostawiając przedsionek i wieżę. Po odzyskaniu kościoła przez wizytki w 1919 r. obniżono wieże i odrestaurowano kościół przywracając mu pierwotny wygląd. Po zagarnięciu Wilna przez Sowietów, kościół zamieniono na więzienie a jego wyposażenie uległo zniszczeniu lub rozproszeniu. Dopiero w 2018 r. kościół został zwrócony kurii wileńskiej. Niestety kościół nadal pozostaje nie odnowiony i zamknięty dla zwiedzających (wrzesień 2019).

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół zbudowany jest na planie regularnego krzyża greckiego i nakryty centralną kopułą. Część środkowa kościoła ma plan kwadratu o ściętych narożach. Wyrasta z niego kopuła wsparta na ośmiobocznym tamburze i zwieńczona latarnią. Elewacje ramion kościoła nakryte są dachami dwuspadowymi i ozdobione podziałami ramowymi. Ściany fontowe są trójdzielne i zwieńczone półkolistymi szczytami ze spływami. Wklęsłowypukła fasada podzielona jest pilastrami i zwieńczona szczytem z przerwanym naczółkiem. Wnętrze oświetlają wydłużone okna zamknięte półkoliście. Tambur kopuły podzielony jest wydatnym gzymsem na dwie kondygnacje. W dolnej kondygnacji rozmieszczone są cztery okna o zamknięciach półkolistych, w górnej osiem okien eliptycznych.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA uległo zniszczeniu w czasach sowieckich. Ściany kościoła ozdobione były rokokową dekoracją stiukową. Wyposażenie stanowiło siedem rokokowych ołtarzy z obrazami Szymona Czechowicza z połowy XVIII w.

W budynkach klasztornych mieści się hospicjum im. bł. Michała Sopoćko a przed wejściem ustawiony jest pomnik św. Faustyny Kowalskiej.

Rzut poziomy za: Sztuka polska, t. 5, Późny barok, rokoko i klasycyzm - XVIII wiek, Arkady 2016

LITERATURA

Kłos J., Wilno. Przewodnik krajoznawczy, Wilno 1937
Majka J., Wilno i okolice. Przewodnik, Kraków 2018
Sztuka polska, T. 5, Późny barok, rokoko i klasycyzm - XVIII wiek, oprac. zb., Arkady 2016
Strona internetowa: http://www.wilnoteka.lt/artykul/kosciol-odzyskal-wszystkie-zabudowania-zespolu-koscielno-klasztornego-wizytek (dostep 27.10.2019)

Wilno, kościół Serca Jezusowego, wizytek


Inne kościoły Wilna

Wilno, katedra śś Stanisława i Władysława
Wilno, kościół śś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty
Wilno, kościół św. Piotra i Pawła
Wilno, kościół św. Ducha, dominikanów
Wilno, kościół św. Teresy, karmelitów
Wilno, kościół św. Kazimierza, jezuitów
Wilno, kościół śś. Franciszka i Bernardyna, bernardynów
Wilno, kościół św. Anny
Wilno, kościół św. Katarzyny
Wilno, kościół Serca Jezusa, trynitarzy
Wilno, kościół Wszystkich Świętych, karmelitów
Wilno, kościół Wniebowstapienia Pańskiego, misjonarzy
Wilno, kościół św. Jakuba i Filipa
Wilno, kościół św. Rafała