Wilno, kościół św. Anny

Szczegóły: | Odsłony: 1540

Wilno, kościół św. Anny

Lokalizacja: Wilno – Stare Miasto, Maironio 8 (54.683203, 25.293171)
Budowa: 1495-1500
Architekt: Michał Enkinger
Styl: późny gotyk

Kościół swoją sławę zawdzięcza oryginalnej fasadzie zbudowanej w stylu gotyku płomienistego. Do jej wykonania wykorzystano 33 rodzaje ręcznie profilowanych cegieł. Ponoć kościół miał się spodobać samemu Napoleonowi Bonaparte.

HISTORIA. Kościół został zbudowany w latach 1495-1500 z fundacji króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka dla bractw św. Anny i św. Michała. Budowniczym kościoła był gdański mistrz Michał Enkinger z Gdańska. Czasem wymienia się też Benedykta Rejta. W 1563 r. zawaliły się sklepienia kościoła. W 1873 r. przy kościele wzniesiono dzwonnicę. W latach 1902-1904 kościół był gruntownie restaurowany przez Józefa Piusa Dziekońskiego i Sławomira Odrzywolskiego, z tego czasu pochodzi m.in. sklepienie w nawie. W czasach sowieckich kościół był jedną z niewielu czynnych świątyń katolickich w Wilnie.

ARCHITEKTURA. Późnogotycki kościół zbudowany z cegły, złożony z dwuprzęsłowej nawy i krótkiego prezbiterium, zamkniętego pięciobocznie, przy którym od północy dostawiona zakrystia. Fasada kościoła ujęta jest dwiema kwadratowymi wieżyczkami, przechodzącymi w ażurowe ośmioboki zwieńczone pinaklami. W przyziemiu fasady trójarkadowy, ażurowy przedsionek, którego środkowa arkada jest znacznie szersza od arkad bocznych i zamknięta łukiem półkolistym. W górnej czterodzielnej część fasady umieszczona jest wimperga o łuku w ośli grzbiet, z której wyrasta nadwieszony środkowy pinakiel. Elewacje kościoła opięte są przyporami, z których w prezbiterium wyrastają okazałe pinakle. Okna profilowane ostrołukowe, trójdzielne w nawie i dwudzielne w prezbiterium. Nad nawą i prezbiterium dachy dwuspadowe. Wewnątrz nawa nakryta sklepieniem gwiaździstym a prezbiterium sieciowym. Arkada tęczy ostrołukowa a trójarkadowy chór muzyczny wsparty jest na ośmiobocznych filarach.

WYPOSAŻENIE WNĘTRA. W kościele znajdują się trzy późnobarokowe ołtarze z 1747 r., wykonane przez Jana Krzysztofa Glaubitza. W ołtarzu głównym umieszczony jest łaskami słynący obraz św. Anny Samotrzeć. Pozostałe wyposażenie jest neogotyckie. Na ścianach zachowało się kilka epitafiów w języku polskim z XIX i początku XX wieku.

LITERATURA

Architektura gotycka w Polsce, pod red. T. Mroczko i M. Arszyńskiego, Warszawa 1995
Kłos J., Wilno. Przewodnik krajoznawczy, Wilno 1937
Krajewski J., Wilno i okolice. Przewodnik, Pruszków 2013
Osip-Pokrywka Mirosław i Magdalena, Leksykon zabytków kresów północnowschodnich, wyd. Arkady, Warszawa 2015
Sztuka polska t. 2, Gotyk, opr. zb., wyd. Arkady, Warszawa 2010

Wilno, kościół św. Anny