Włochy
Wenecja, kościół Santa Maria Formosa
Marek SztorcVenezia, kościół Santa Maria Formosa
Venezia, chiesa di Santa Maria Formosa
Lokalizacja: Wenecja - Castello, Calle Seconda de la Fava (45.436989, 12.341027)
Budowa: od 1492 r.
Architekt: Mauro Codussi
Styl: renesansom, barok
HISTORIA. Pierwszy kościół wzniesiono w 639 r. w miejscu gdzie według tradycji Maria ukazała się św. Magnusowi, biskupowi Oderzo. Maria objawiła się jako dojrzała i kształtna kobieta, stąd wezwanie Formosa. Budowę obecnego kościoła rozpoczął w 1492 r. wenecki architekt Mauro Codussi. W XVI i XVII w. kościół zyskał reprezentacyjne fasady. W 1688 r. wzniesiona została barokowa kampanila.
ARCHITEKTURA. Kościół jest budowlą renesansowo-barokową z barokową fasadą. Złożony jest z trójnawowego korpusu bazylikowego, transeptu i także trójnawowego prezbiterium, zamkniętego półkolistymi apsydami, z których środkowa jest największa. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się kopuła na niskim tamburze. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe nad nawą główną, ramionami transeptu i środkową nawą prezbiterium. Pozostałe pomieszczenia nakrywają dachy jednospadowe. Kościół posiada dwie fasady: zachodnią renesansową, wykonaną w 1542 r. i północną barokową z 1604 r. Obie fasady powstały z fundacji rodu Capello i stały się pomnikiem rodowej chwały. Fasada frontowa jest trójosiowa i podzielona pilastrami na trzy pola. W polach bocznych mieszczą się półkoliście zamknięte okna nakryte trójkątnymi naczółkami. W polu środkowym nad okazałym portalem kolumnowym umieszczone są posąg i urna generała Vincenzo Capello (zm. 1541). Całość wieńczy trójkątny szczyt z wazonami ustawionymi po środku i po bokach. Fasada północna jest pięcioosiowa i dwukondygnacjowa. Jej środkową część wydzielają pilastry podtrzymujące trójkątny szczyt, poniżej górną kondygnację wypełnia wielkie okrągłe okno. W dolnej kondygnacji do wnętrza prowadzi duży prostokątny portal ujęty półkolumnami, dźwigającymi przerwany przyczółek. Na szczycie fasady ustawione są cztery posągi przedstawicieli rodu Capello z 1604 r.
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wewnątrz kościoła znajduje się kilka interesujących dzieł malarstwa. W jednym z ołtarzy mieszczą się obrazy Świętej Barbary i otaczających ją świętych: Sebastiana, Antoniego, Jana Chrzciciela i Wincentego Ferrero namalowane przez Jacopo Palma il Vecchio w 1523 r. W innym ołtarzu znajduje się obraz Marii i św. Franciszka, malowany przez Jacopo Palma il Giovane z 1604 r.
LITERATURA
Kamiński M., Wenecja. Sztuka i architektura, wyd. Ullmann 2005
Knaurs Kulturführer in farbe Venedig Und Venetien, oprac. zb., Augsburg 1998
Wsiewołożska S., Wenecja, Warszawa 1993
Strona internetowa: http://churchesofvenice.com/santamariaform.htm (dostęp 19.10.2021)
Wenecja, kościół Santa Maria Formosa
Inne kościoły Wenecji
Wenecja, bazylika San Marco
Wenecja, bazylika Santi Giovanni e Paolo
Wenecja, bazylika Santa Maria Gloriosa dei Frari
Wenecja, kościół Santa Maria della Salute
Wenecja, kościół del Redentore
Wenecja, kościół San Giorgio Maggiore
Wenecja, kościół Santa Maria Assunta dei Gesuiti
Wenecja, kościół San Zaccaria
Wenecja, kościół Santa Maria dei Miracoli
Wenecja, kościół Santa Maria Formosa
Wenecja, kościół Santo Stefano
Wenecja, kościół San Giovanni Battista in Bragora
Wenecja, kościół Santa Maria del Giglio
Wenecja, kościół Santa Maria di Nazareth
Wenecja, kościół San Vidal
Wenecja, kościół San Moisè
Wenecja, kościół Santa Maria della Pieta
Wenecja, kościół Santa Maria del Rosario
Wenecja, kościół San Gregorio
Wenecja, kościół Santa Maria Presentazione
Wenecja, kościół Santa Maria dei Dereliti