Vicenza, kościół Santa Corona

Szczegóły: | Odsłony: 664

Vicenza, kościół Santa Corona
Vicenza, kościół św. Korony
Vicenza, chiesa di Santa Corona

Lokalizacja: Vicenza, Contra Santa Corona 2 (45.549359, 11.547998)
Budowa: 1261-1270, 1481-1489
Styl: gotyk, późny gotyk

HISTORIA. Inicjatorem budowy kościoła Santa Corona w Vicenzy był biskup tego miasta Bartolomeo da Breganze, który otrzymał od króla Francji Ludwika IX cierń korony Chrystusa i chciał urządzić godne miejsce na przechowywanie świętej relikwii. Kościół został zbudowany w latach 1261-1270 a ukończenie budowy w krótkim czasie było możliwe dzięki ofiarności mieszkańców miasta. Przy kościele osadzono zakon dominikanów, który miał opiekować się najważniejszą relikwią Vicenzy – cierniem korony Chrystusa. W XV w. do kościoła dobudowano liczne kaplice boczne. W latach 1481-1489 wzniesiono nowe prezbiterium według projektu Lorenzo da Bologna. W 2. połowie XVI w., zbudowana została Capella Valmarana według projektu Andrea Palladio. W 1642 r. ukończono kaplicę Różańcową, która była wotum dziękczynnym za zwycięstwo nad Turkami pod Lepanto. W 1810 r. na mocy napoleońskiego edyktu wydanego w Compiegne, dominikanie musieli opuścić klasztor a jego zabudowanie zostały przekazane na cele publiczne. W 1944 r. w czasie alianckich nalotów uszkodzone zostały krużganki klasztorne.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z gotyckiego trójnawowego, sześcioprzęsłowego bazylikowego korpusu, transeptu i późnogotyckiego trójprzęsłowego prezbiterium, zamkniętego siedmiobocznie. Od południa od korpusu i prezbiterium dostawione są liczne kaplice boczne, wśród nich renesansowa Capella Valmarana i barokowa Capella del Rosario. W północno-wschodnim narożniku korpusu i prezbiterium wznosi się dzwonnica. Gładka ceglana fasada kościoła zwieńczona jest trójkątnym szczytem i przebita wielką rozetą z maswerkiem. Poniżej znajduje się portal wejściowy nakryty ostrołukowym tympanonem z rzeźbioną sceną Cierniem Ukoronowania Chrystusa. Elewacje boczne korpusu zwieńczone są fryzem arkadkowym. Nawa główna wsparta jest wydatnymi przyporami o szerokości naw bocznych. Oświetlają ją dwudzielne okna ostrołukowe. Prezbiterium od wschodu opięte jest lizenami, między którymi rozmieszczone są lancetowate okna. Wewnątrz korpus nawowy nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe, wsparte okrągłych filary. Nawy boczne otwarte są da nowy głównej ostrołukowymi arkadami. Prezbiterium nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami.

DZWONNICA wzniesiona została w czasie budowy kościoła w 3. ćwierci XIII w., następnie została nadbudowana około 1347 r. uzyskując obecny wygląd. Zbudowana jest na planie kwadratu a elewacje pokryte są lizenami i fryzami arkadkowymi. W górnej części przebita jest dużymi dwudzielnymi oknami ostrołukowymi. Wieńczy ją ośmioboczna niska kondygnacja nakryta ostrosłupowym hełmem.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA kościoła należy do najcenniejszych w Vicenzy. Po wejściu do kościoła pierwsza po prawej stronie jest kaplica św. Dominika. W ołtarzu umieszczony jest obraz Matki Bożej ze św. Dominikiem, który być może namalował Giovanni Bellini. Na ścianach zawieszone są cztery inne obrazy z cudami św. Dominika. W trzeciej kaplicy po prawej, Capella di San Giuseppe, obejrzeć można obraz Pokłon Trzech Króli, namalowany przez Paolo Veronese. Następna barokowa Capella del Rosario, została wzniesiona na początku XVII w. jako wotum dziękczynne za zwycięstwo nad Turkami w bitwie morskiej pod Lepanto w 1571 r. Kaplica nakryta jest beczkowym sklepieniem. Ściany i sklepienie pokryte są licznymi obrazami, obramionymi stiukowymi listwami, których autorem jest Alessandro Maganza ze swoim warsztatem. Artysta przedstawił sceny z życia Marii, sceny z bitwy pod Lepanto oraz portrety i herby patronów bractwa Różańcowego. W ołtarzu umieszczona jest rzeźba Matki Bożej Różańcowej. W prawym ramieniu transeptu zawieszony jest gotycki krucyfiks z końca XIII w. Prawą nawę kończy przylegająca do prezbiterium Capella Thiene. Znajdują się w niej dwa sarkofagi przedstawicieli rodu Thiene, będące ważnymi zabytkami rzeźby weneckiej z przełomu XIV i XV w. W ołtarzu kaplicy umieszczony jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem w towarzystwie św. Piotra i św. Piusa V, który namalował wenecki malarz Giambattista Pittoni. W prezbiterium najcenniejszym zabytkiem jest barokowy ołtarz główny z lat 1667-69, którego nastawa posiada formę świątyni. Ołtarz pokryty jest polichromowanymi intarsjami z marmuru, lapis lazuli, korala i masy perłowej, tworzącymi motywy ornamentalne i sceny figuralne. Po obu stronach ołtarz ustawione są stalle o bogatej dekoracji snycerskiej, z zapleckami ozdobionymi intarsjowanymi widokami budowli i martwych natur. Wykonał je pod koniec XV w. Pier Antonio degli Abbati z Modeny. Do prezbiterium od prawej strony przylega Capella Valmarana, zaprojektowana w 1676 r. przez Andrea Palladio i wzniesiona już po śmierci tego wielkiego architekta. W kaplicy umieszczony jest obraz Matki Bożej ukazującej się św. Jackowi Odrowążowi. Pod kaplicą znajduje się krypta rodu Valmarana, w której do czasu przeniesienia na cmentarz w1845 r., złożone były doczesne szczątki Andrea Palladio (zm. 1580). Po lewej stronie prezbiterium znajduje się Capella Sacra Spina, w której przechowywano dawniej Cierń Korony Chrystusa. W ołtarzu lewego ramieniu transeptu umieszczony jest obraz św. Rajmunda z Penafort, który namalował Alessandro Maganza. W sąsiednim ołtarzu znajduje się obraz Chrzest Chrystusa z lat 1500-1502. Autorem tego arcydzieła jest wenecki malarz Giovanni Bellini. W następnym ołtarzu obejrzeć można obraz z panoramą Vicenzy z Monte Berico. W kolejnym ołtarzu umieszczony jest obraz św. Antoniego rozdającego jałmużnę, namalowany przez Leandro Bassano. Drugi ołtarz od wejścia w prawej nawie mieści obraz św. Marii Magdaleny w otoczeniu innych świętych, który namalował Bartolomeo Montagna w latach 1514-15. W pierwszym przy wejściu ołtarzu lewej nawy znajduje się rzeźbiona grupa Tronu Łaski, wykonana z białego marmuru z Carrary.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in farbe Venedig Und Venetien, oprac. zb., Augsburg 1998
Strona internetowa: https://web.archive.org/web/20150104134843/http://www.vicenza.com/vicenza-sacra/le-chiese-vicentine/santa-corona (dostęp 18.12.2021)

Vicenza, kościół Santa Corona