Wilno, kościół św. Kazimierza, jezuitów

Szczegóły: | Odsłony: 1300

Wilno, kościół św. Kazimierza, jezuitów

Lokalizacja: Wilno - Stare Miasto, Didžioji g. 34 (54.677780, 25.288476)
Budowa: 1604-1616, 1754-57
Styl: barok, rokoko

HISTORIA. Wzniesiony przez jezuitów kościół poświęcony był osobie świętego Kazimierza Jagiellończyka, którego kanonizacja miała miejsce w 1602 r. Budowę rozpoczęto w 1604 r. w chwili nadejścia akt kanonizacyjnych z Rzymu. Projekt kościoła powstał zapewne w Rzymie i był dziełem jednego z jezuickich architektów. Prace budowlane prowadzone były do 1614 r. pod nadzorem architekta Jana Frankiewicza. Wsparcia finansowego jezuitom udzieli król polski Zygmunt III Waza oraz Lew Sapieha, kanclerz wielki litewski. W 1749 r. kościół ucierpiał w czasie pożaru dlatego w latach 1754-57 został przebudowany według projektu Jana Krzysztofa Glaubitza przy udziale jezuickiego architekta Tomasza Żebrowskiego. Z tego czasu pochodzi wspaniała rokokowa kopuła i nowe wyposażenie wnętrza. W 1812 r. wojska napoleońskie urządziły w kościele magazyn co doprowadziło do zniszczenia części wyposażenia. W 1831 r. po powstaniu listopadowym kościół zamieniono na cerkiew prawosławną. Po powstaniu styczniowym w 1864 r. kościół został częściowo przebudowany, obniżono wieże i nakryto je cebulastymi hełmami, dobudowano kruchtę a wewnątrz rozebrano ambonę i organy. W 1915 r. okupujący Wilno Niemcy zamienili ówczesną cerkiew na protestancki kościół garnizonowy. W 1917 r. zwrócono kościół katolikom a w latach 20-tych częściowo przywrócono świątyni pierwotny wygląd. Po 1945 r. kościół zamknięto aby w 1966 r. przeznaczyć go na Muzeum Ateizmu. W 1988 r. świątynia została zwrócona zakonowi jezuitów.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół w układzie przestrzennym wzorowany jest na rzymskim kościele jezuitów Il Gesu. Złożony jest z trójprzęsłowej nawy ujętej rzędami kaplic, szerokiego transeptu nakrytego nad skrzyżowaniem kopułą i krótkiego prezbiterium, zamkniętego wewnątrz półkoliście a na zewnątrz ścianą prostą. Od zachodu kościół poprzedza trójkondygnacjowa fasada, rozczłonkowana zdwojonymi pilastrami i ujęta dwiema wieżami nakrytymi kopułkami z latarniami. Środkowa część fasady zwieńczona jest prostokątnym szczytem z półkolistym oknem, ujętym spływami wolutowymi. Fasadę poprzedza obszerny przedsionek. Wschodnią ścianę prezbiterium wieńczy szczyt w formie przerwanego naczółka, podtrzymywanego przez pary pilastrów. Elewacje boczne kościoła o podziałach pilastrowych i ramowych opięte są przyporami. Nawę główną, prezbiterium i ramiona transeptu nakrywają dachy dwuspadowe, nad kaplicami przy nawie dachy jednospadowe. Nad skrzyżowaniem naw wznosi się rokokowa kopuła na wysokim tamburze z latarnią, zwieńczoną wielkoksiążęcą mitrą. Kopuła przepruta jest oknami o fantazyjnych wykrojach. Wewnątrz ściany rozczłonkowane są pilastrami podtrzymującymi wydatny gzyms z belkowaniem oraz sklepienia kolebkowe z lunetami na gurtach.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się tylko trzy ołtarze późnobarokowe, wykonane w latach 1751-53 zapewne przez Jana Kiernera. Z nich najbardziej okazały jest architektoniczny, dwukondygnacyjny ołtarz główny. W jego dolnej kondygnacji na wysokim cokole ustawionych jest dziesięć kolumn, które wspierają przełamujące się odcinki gzymsu. Górna kondygnacja rozciągnięta jest nad okno, które pełni rolę zwieńczenie ołtarza. W ramionach transeptu znajdują się dwa ołtarze boczne, które wypełniają przestrzenie między oknami i w narożach ujęte są smukłymi obeliskami, odgrywającymi rolę bocznych skrzydeł.

LITERATURA

Kłos J., Wilno. Przewodnik krajoznawczy, Wilno 1937
Krajewski J., Wilno i okolice. Przewodnik, Pruszków 2013
Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980
Osip-Pokrywka Mirosław i Magdalena, Leksykon zabytków kresów północnowschodnich, wyd. Arkady, Warszawa 2015
Sztuka polska T. 4. Wczesny i dojrzały barok (XVII w.), wyd. Arkady, Warszawa 2013
Sztuka polska, T. 5, Późny barok, rokoko i klasycyzm - XVIII wiek, oprac. zb., Arkady 2016

Wilno, kościół św. Kazimierza, jezuitów

Inne kościoły Wilna

Thursday the 19th - Custom text here. Templates Joomla

Menu witryny

Kontakt

Litwa

Wilno, kościół św. Kazimierza, jezuitów