Gdańsk, kościół św. Bartłomieja

Szczegóły: | Odsłony: 2133

Gdańsk, kościół św. Bartłomieja

Lokalizacja: Gdańsk, Zaułek św. Bartłomieja 1 (54.357138, 18.650589)
Budowa: 2. połowa XV w.
Styl: gotyk

HISTORIA. Kościół św. Bartłomieja zbudowany został w 2. połowie XV w., wkrótce jednak doszczętnie spłonął. Odbudowany na początku XVI w., na przełomie XVI i XVII stulecia powiększony został o gotycką w formie wieżę. Swój dzisiejszy kształt kościół uzyskał po dobudowaniu północnej kaplicy spowiedniej i przebudowie południowej kruchty. W 1945 r. kościół dotknęły olbrzymie zniszczenia, runął dach a wraz z nim strop kryjący wnętrze. Zawalił się też wschodni szczyt a wieża utraciła hełm. Długotrwała odbudowa po zniszczeniach wojennych przywróciła kościołowi jego dawny wygląd. Kościół św. Bartłomieja budowany był jako świątynia rzymskokatolicka, w 1523 r. zarząd nad kościołem przejęli protestanci, następnie od 1946 r. opiekowali się nim jezuici a od 1996 r. świątynia należy do kościoła greckokatolickiego i pełni funkcję konkatedry eparchii wrocławsko-gdańskiej.

ARCHITEKTURA. Jest to budowla późnogotycka, zbudowana z cegły, złożona z nawy i niewyodrębnionego prezbiterium zamkniętego ścianą prostą. Od zachodu do nawy przylega kwadratowa wieża, nakryta barokowym hełmem. Pozostałe przybudówki to przedsionek od południa i kaplica od północy. Zewnętrzne elewacje przeprute są dużymi ostrołukowymi oknami. Wschodnią elewację kościoła zdobi trójkątny szczyt, rozczłonkowany lizenami przechodzącymi w górnych partiach w sterczyny. Nawę i prezbiterium nakrywa dach dwuspadowy z wieżyczką na sygnaturkę. Nad przedsionkiem również dach dwuspadowy, zaś nad kaplicą dach pulpitowy. Wnętrze kościoła rozczłonkowane jest płytkimi kaplicami powstałymi po wciągnięciu przypór do środka. Nakrywają je sklepienia kryształowe. Nad nawą i prezbiterium żelbetowy strop płaski. W przedsionku południowym zachował się interesujący kamienny portal o bogatym wystroju rzeźbiarskim.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Bogaty dawniej wystrój wnętrza uległ całkowitemu zniszczeniu w 1945 r.

LITERATURA

Friedrich J., Gdańskie zabytki architektury, Gdańsk 1997
Krzyżanowski L., Gdańsk, 1977

Gdańsk, kościół św. Bartłomieja