Wiedeń, kościół franciszkanów

Szczegóły: | Odsłony: 1295

Wiedeń, kościół św. Hieronima, franciszkanów
Wien, Franziskanerkirche St. Hieronymus

Lokalizacja: Wiedeń - Innere Stadt, Franziskanerplatz 4 (48.206229, 16.374553)
Budowa: koniec XIV w., 1603-1611
Styl: gotyk, renesans

HISTORIA. Franciszkanie przybyli do Wiednia w 1451 r. i założyli klasztor w dzielnicy Mariahilf. Uległ on zniszczeniu w 1529 r. w czasie pierwszego tureckiego oblężenia miasta. W 1589 r. zakonnicy otrzymali od władz Wiednia budynki dawnego klasztoru pokutnic z gotyckim kościołem z końca XIV w. Kościół został gruntownie przekształcony w stylu renesansowym w latach 1603-1611 z zachowaniem gotyckich fragmentów. W 1614 r. dobudowano do prezbiterium wieżę. Prace przy późnobarokowym wystroju wnętrza ukończono w 1720 r.. W 1945 r. bomba uszkodziła kościół niszcząc jeden z ołtarzy.

ARCHITEKTURA. Gotycko-renesansowy kościół składa się z szerokiej nawy ujętej po bokach rzędami kaplic oraz z prezbiterium zamkniętego trójbocznie i wydzielonego ołtarzem głównym. Od wschodu na osi prezbiterium dostawiona jest wysoka wieża. Fasadę wieńczy renesansowy szczyt wolutowy z obeliskami i posągami świętych. Poniżej fasada przebita jest trzema ostrołukowymi oknami z rozetą pomiędzy nimi. W przyziemiu kruchta otwarta półkolistą arkadą, opięta pilastrami i zwieńczona trójkątnym szczytem z posągami św. Hieronima i aniołów. Elewacje boczne nawy głównej opięte są przyporami między, którymi rozmieszczone są duże okulusy. Elewacje kaplic oświetlają duże okna zamknięte ostrołukowo. Prezbiterium i nawę główną nakrywa wspólny stromy dach dwuspadowy. Rzędy kaplic nakrywają dachy jednospadowe. Po obu stronach nawy na wysokości trzeciego przęsła wznoszą się symetryczne wieżyczki nad kaplicami bocznymi. Wieża zbudowana na planie kwadratu nakryta hełmem barokowym. Wewnątrz nawa główna otwarta jest do kaplic bocznych dużymi półkolistymi arkadami. Nawę i prezbiterium nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Późnobarokowy ołtarz główny wykonał w 1706 r. Andrea Pozzo w formie łuku triumfalnego podtrzymywanego przez sześć kolumn. W polu środkowym ołtarza umieszczona jest XV-wieczna rzeźba Matki Bożej w promienistej glorii, uszkodzona siekierą przez protestantów w miejscowości Zelena Hora w Czechach. Tylna część ołtarza została wykonana jako iluzjonistyczna polichromia z przedstawieniem kopuły i chmur. Za ołtarzem znajduje się chór dla zakonników z barokowymi organami z 1642 r., wykonanymi przez Joachima Woeckerla. Są to najstarsze grywalne organy w Wiedniu. W ołtarzu na lewo od prezbiterium znajduje się ołtarz z obrazem św. Franciszka malowany przez Johanna Georga Schmidta. W kaplicach bocznych ustawiono sześć ołtarzy bocznych wykonanych na przełomie XVII i XVIII w. przez austriackiego rzeźbiarza i architekta Matthiasa Steinla. W jednym z ołtarzy umieszczony jest obraz Ukrzyżowanie autorstwa Carlo Carlone. W pierwszej kaplicy po lewej stronie znajduje się epitafium Stanisława Potockiego (zm. 1683), polskiego dowódcę poległego w bitwie pod Wiedniem.

LITERATURA

Gostyński W., Wiedeń. Przewodnik, Warszawa 1985
Nowak M., Czerwińska B., Wiedeń. Przewodnik, wyd. ExpressMap 2013
Rüttnauer G., Knaurs Kulturführer in Farbe Wien und umgebung, Augsburg 1998
Toman R., Wien. Kunst und Architektur, wyd. Ullman 2012
Strona internetowa: https://wien.franziskaner.at/index.php?page=geschichte
Strona internetowa: https://pl.wikipedia.org/wiki/Matthias_Steinl

Wiedeń, kościół św. Hieronima, franciszkanów