Wiedeń, kościół jezuitów

Szczegóły: | Odsłony: 3804

Wiedeń, kościół jezuitów
Wiedeń, kościół śś. Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego, jezuitów (uniwersytecki)
Wien, Jesuitenkirche

Lokalizacja: Wiedeń - Innere Stadt, Dr. Ignaz-Seipel-Platz (48.209030, 16.377575)
Budowa: 1623-31 oraz 1703-1707
Architekt: Giovanni Battista Carlone?, Andrea Pozzo
Styl: późny barok

HISTORIA. Jezuitów sprowadził do Wiednia w połowie XVI w. król Ferdynand I. W latach 1623-31 jezuici zbudowali przy uniwersytecie kościół według projektu Giovanniego Battisty Carlone. Kościół jezuitów został rozbudowany na początku XVII w. z inicjatywy cesarza Leopolda I, który sprowadził do Wiednia Andreę Pozzo. Ten włoski jezuita i równocześnie wybitny architekt, malarz i rzeźbiarz wykonał projekt fasady oraz wystroju wnętrza. Prace, w których uczestniczył sam Pozzo prowadzone były w latach 1703-07. Po kasacie zakonu jezuitów kościół pełnił m.in. funkcję kościoła garnizonowego. W 1857 r. został zwrócony jezuitów, pod opieką których pozostaje do dziś.

ARCHITEKTURA. Późnobarokowy kościół złożony jest szerokiej nawy, ujętej po bokach czterema parami kaplic bocznych oraz prezbiterium zamkniętego ścianą prostą. Długość świątyni wynosi 50 metrów a szerokość 26 metrów. Kościół posiada szeroką pięcioosiową fasadę, podzieloną na dwie kondygnacje, rozczłonkowaną pilastrami. W dolnej kondygnacji znajdują się trzy portale wejściowe, z których środkowy jest znacznie większy od bocznych. W górnej kondygnacji w dwóch rzędach rozmieszczone są półkoliste wnęki z posągami świętych: Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego w dolnym rzędzie oraz świętych: Katarzyny, Józefa, Leopolda i Barbary w górnym rzędzie. Po środku górnej kondygnacji znajduje się wielkie półkoliste okno, nakryte trójkątnym naczółkiem. Powyżej nad oknem wznosi się trójkątny szczyt ze spływami wolutowymi, ujęty po bokach wieżami, nakrytymi baniastymi hełmami z latarniami. Elewacje boczne nawy opięte są przyporami, między którymi znajdują się półkoliście zamknięte okna. Nawa i prezbiterium nakryte są wspólnym dachem dwuspadowym. Kaplice nakrywają dachy pulpitowe. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte są sklepieniami kolebkowymi na gurtach z lunetami. Ściany rozczłonowane są kanelowanymi pilastrami. Kaplice boczne otwarte są do nawy półkolistymi arkadami. W łukach arkad urządzone zostały empory z balkonami o półkolistych balustradach, podtrzymywane przez kolumny.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRA jest późnobarokowe i zostało wykonane w latach 1703-07 według projektu Andrei Pozzo. Artysta ten wykonał freski na sklepieniach prezbiterium i nawy głównej, przemalowane częściowo w 1887 r. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Wniebowzięcia NMP, namalowany przez Andreę Pozzo, w którym artysta przedstawił siebie jako św. Andrzeja. Wszystkie obrazy w ołtarzach bocznych pochodzą z warsztatu Pozzo. Jeden z ołtarzy po lewej stronie przedstawia polskiego świętego Stanisława Kostkę wstępującego do nowicjatu jezuitów. Cennym zabytkiem jest późnobarokowa ambona z początku XVIII w., uważana za najpiękniejszą w Wiedniu. Została wykonana z drzewa orzechowego i ozdobiona inkrustacjami z masy perłowej oraz złoceniami. Na tylnej ścianie ambony przedstawiona jest scena Chrztu Chrystusa, na parapecie siedzi czterech ewangelistów, na baldachimie cnoty boskie: Wiara, Nadzieja i Miłość zaś na szczycie rzeźba św. Franciszka Ksawerego.

Rzut poziomy pochodzi ze strony: kirchbau.de

LITERATURA

Gostyński W., Wiedeń. Przewodnik, Warszawa 1985
Nowak M., Czerwińska B., Wiedeń. Przewodnik, wyd. ExpressMap 2013
Rüttnauer G., Knaurs Kulturführer in Farbe Wien und umgebung, Augsburg 1998
Toman R., Wien. Kunst und Architektur, wyd. Ullman 2012
Strona internetowa: http://www.jesuitenwien1.at/index.php?id=285
Strona internetowa: https://www.wien.gv.at/wiki/index.php/Universitätskirche

Wiedeń, kościół jezuitów