Wiedeń, kościół krzyżacki

Szczegóły: | Odsłony: 22

Wiedeń, kościół krzyżacki
Wien, Deutschordenskirche

Lokalizacja: Wiedeń - Innere Stadt, Singerstraße 7-5 (48.207596, 16.373459)
Budowa: 1326 - 1395
Styl: gotyk

HISTORIA. Działka na której znajduje się dzisiaj kościół została podarowana Zakonowi Krzyżackiemu między rokiem 1204 a 1206 przez Leopolda VI Babenberga. Zapewne krótko potem Krzyżacy zbudowali pierwszą romańską świątynie, z której zachowały się dolne partie wieży. Budowę obecnego gotyckiego kościoła rozpoczęto w 1326 r. a jego konsekracja pod patronatem św. Elżbiety Węgierskiej miała miejsce w 1395 r. W XVII w. budynki klasztorne były w tak złym stanie, ze rozebrano je i wzniesiono na nowo. Przebudowano też kościół i podwyższono jego dzwonnicę. Następna przebudowa kościoła miała miejsce w 1. ćwierci XVIII w., tym razem w stylu barokowym. Wreszcie w 1864 r. rozpoczęła się regotycyzacja świątyni, wtedy też nakryto dzwonnicę ostrosłupowym hełmem. W 1945 r. kościół został uszkodzony w czasie alianckich nalotów na Wiedeń a następnie w latach 1946-1947 odbudowany.

ARCHITEKTURA. Gotycki, czteroprzęsłowy kościół, zamknięty trójbocznie z dzwonnicą dobudowaną od północnego zachodu. Północna elewacja wypełniona jest trzema dużymi ostrołukowymi oknami z maswerkami. Kościół nakrywa dach dwuspadowy. Do Wnętrza prowadzą dwa ostrołukowe profilowane portale. Wewnątrz ściany rozczłonowane są służkami wspierającymi sklepienie gwiaździste. W czterech narożnikach kościoła przy służkach umieszczone są neogotyckie posągi ewangelistów.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W zakończeniu nawy ustawiony jest późnogotycki ołtarz wykonany w 1520 r. w Mechelen, który pierwotnie znajdował się w kościele Mariackim w Gdańsku a do Wiednia został przywieziony w 1864 r. W części środkowej ołtarza znajdują się trzy rzeźbione sceny Męki Pańskiej z Ukrzyżowaniem po środku. Powyżej zawieszony jest obraz namalowany w 1667 r. przez Tobiasa Pocka przedstawiający patronów Zakonu Krzyżackiego: Matkę Bożą z Dzieciątkiem, świętych Elżbietę, Jerzego i Helenę. W kościele znajdują się trzy pomniki nagrobne dowódców austriackich z okresu wojen tureckich: Erazma Christopha hrabiego Starhemberga (zm. 1729), Guidobalda hrabiego Starhemberga (zm. 1737) oraz Johanna Josepha Filippa, hrabiego Harracha (zm. 1764). Interesujące są też dwa renesansowe epitafia. Pierwsze Johannesa Cuspiniana z 1515 r., z postaciami zmarłego i jego dwóch żon. Drugie Jobsta Truchsessa von Wetzhausena, w formie tryptyku z płaskorzeźbą Pożegnania Chrystusa z Maryją, wykonane przez Loya Herninga w 1524 r. Na emporze organowej umieszczone są organy z 1899 r.

LITTERATURA

Rüttnauer G., Knaurs Kulturführer in Farbe Wien und umgebung, Augsburg 1998
Toman R., Wien. Kunst und Architektur, wyd. Ullman 2012
Strona Internetowa: https://www.deutscher-orden.at/site/ordenshausinwien/kirche
Strona Internetowa: https://www.ordensgemeinschaften.at/kultur/aktuelles/news/article/7832.html
Strona Internetowa: https://www.geschichtewiki.wien.gv.at/Deutschordenskirche

Wiedeń, kościół krzyżacki