Kraków, kościół św. Marcina

Szczegóły: | Odsłony: 2791

Kraków, kościół św. Marcina, ewangelicko-augsburski

Lokalizacja: Kraków-Stare Miasto, ul. Grodzka 56 (50.055898, 19.938602)
Budowa: 1637-40
Architekt: Giovanni Battista Trevano
Styl: barokowy

HISTORIA. Pierwotny romański kościół został wzniesiony na tym miejscu w XII lub XIII w. z fundacji możnych rodów Gryfitów i Ostojów. W 1618 r. kościół został przekazany karmelitankom bosym, sprowadzonym do Krakowa w 1612 r. z Niderlandów przez Konstancję Bużeńską. W 1634 r. rozebrano romański kościół a na jego miejsce w latach 1637-40 wzniesiono obecny wczesnobarokowy, którego projekt wykonał królewski architekt Giovanni Battista Trevano. Jest on zredukowaną wersją pobliskiego kościoła śś. Piotra i Pawła, nawiązuje też do rzymskiego kościoła Santa Maria della Scala. Konsekracji świątyni dokonał w 1644 r. bp krakowski Piotr Gembicki, a w 1686 r. ponownie kościół poświęcił bp krakowski Mikołaj Oborski. W międzyczasie podczas potopu szwedzkiego kościół zamieniony został na zbór protestancki. W 1787 r. opuściły go karmelitanki i od 1816 r. przeszedł w posiadaniu gminy ewangelicko-augsburskiej.

ARCHITEKTURA. Ten niewielki kościół, położony przy ul. Grodzkiej złożony jest z trójprzęsłowej nawy i jednoprzęsłowego prezbiterium, które nakryte zostały dachem dwuspadowym. Fasada zachodnia, zwieńczona jest trójkątnym szczytem, nad którym góruje krzyż ujęty w dwa wazony ustawione w narożnikach. W dolnej kondygnacji rozczłonkowanej pilastrami znajdują się trzy portale, zwieńczone trójkątnym i półkolistymi przyczółkami, powyżej których umieszczono nisze hemisferyczne. W kondygnacji górnej, ujętej parzystymi jońskimi pilastrami i wolutowymi spływami w centralnym miejscu umieszczone zostało okno zamknięte półkoliście, w ozdobnym obramieniu z esownicami. Wewnątrz kościół rozczłonkowany jest zdwojonymi pilastrami z jońskimi kapitelami, na których wsparte zostało, przełamujące się belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej umieszczono okna zamknięte lukiem odcinkowym. W ścianach nawy między pilastrami znajdują się półkoliste wnęki. Prezbiterium wyodrębnione zostało od nawy zwielokrotnionymi pilastrami. Wnętrze nakryte jest sklepieniami kolebkowymi z lunetami na gurtach, ozdobionymi dekoracją stiukową.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA kościoła jest bardzo skromne, wynika to z zasad kościoła luterańskiego. Uwagę zwraca przede wszystkim klasycystyczny ołtarz główny z 1870 r., z umieszczonym w nim obrazem Henryka Siemiradzkiego, z Chrystusem uciszającym burzę na morzu, namalowanym w 1882 r. Nad ołtarzem zawieszony jest gotycki krucyfiks, pochodzący z lat 1370-80, być może najstarszy tego typu obiekt w Krakowie. W oknie za krzyżem znajduje się witraż wykonany przez Adama Ciompę. Na północnej ścianie kościoła znajduje się ambona klasycystyczna, zapewne współczesna ołtarzowi, ozdobiona posążkami aniołków na baldachimie. Przy wejściu możemy oglądać zniszczone w czasie hitlerowskiej okupacji epitafium Mikołaja Reja, wykonane przez Jana Raszkę.

LITERATURA

Adamczewski J., Kraków od A do Z, Kraków 1992
Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. IV, Miasto Kraków, cz. III, Kościoły i klasztory Śródmieścia, 2, pod red. A. Bochnaka i J. Samka, Warszawa 1978
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980
Rożek M., Gondkowa B., Leksykon kościołów Krakowa, Kraków 2003

Kraków, kościół św. Marcina

SONY DSC

Inne kościoły w Krakowie

Thursday the 21st - Custom text here. Templates Joomla

Menu witryny

Kontakt

małopolskie

Kraków, kościół św. Marcina