Warszawa, kościół Przemienienia Pańskiego, kapucynów

Szczegóły: | Odsłony: 2926

Warszawa, kościół Przemienienia Pańskiego, kapucynów

Lokalizacja: Warszawa - Muranów, Miodowa 13 (52.246941, 21.009743)
Budowa: 1683 - 1692
Architekt: Augustyn Locci, Tylman z Gameren
Styl: barok

HISTORIA. Zakon kapucynów sprowadził do Warszawy Jan III Sobieski w 1681 r. Obecny kościół zbudowany został w latach 1683-92 z fundacji króla Jana III jako wotum dziękczynne za zwycięstwo wiedeńskie. Zgodnie z wolą monarchy w tym kościele złożone zostały jego doczesne szczątki po śmierci w 1696 r. Dopiero król August III Sas nakazał uroczyste przeniesienie trumny Jana III Sobieskiego do katedry wawelskiej. Autorami projektu kościoła byli Augustyn Locci młodszy i Tylman z Gameren. W wiekach XVIII i XIX wznoszone były kaplice. Najpierw w latach 1736-37 Kaplica Królewska według projektu Joachima Daniela Jaucha z fundacji króla Augusta III. Następnie kaplica Brühlowska w 1761 r., z inicjatywy Henryka Brühla dla jego żony Anny Marii z Kollowrathów. Obydwie te kaplice zostały przekształcone przez Henryka i Leonarda Marconich w latach 1828-30 z inicjatywy cara Mikołaja I. Ostatnia kaplica Matki Bożej Nieustającej Pomocy powstała w latach 1890-92 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. W 1864 r. w ramach represji po powstaniu styczniowym, władze rosyjskie skasowały klasztor. Zakonnicy odzyskali swoją własność w 1918 r. Kościół został spalony w czasie powstania warszawskiego w 1944 r., co pozbawiło go znacznej części oryginalnego wyposażenia. W latach 1945-55 kościół został odbudowany ze zniszczeń wojennych.

ARCHITEKTURA. Jest to budowla barokowa, złożona z trójprzęsłowej nawy ujętej rzędami kaplic po bokach oraz z krótkiego prezbiterium. Od północy do kościoła przylegają dwie barokowe kaplice kopułowe: Królewska i Brühlowska. Część środkową fasady opinają pary pilastrów toskańskich, między którymi mieści się prostokątny portal wejściowy i półkoliste okna powyżej. Całość wieńczy trójkątny fronton z herbem Sobieskich – Janina w tympanonie. Boczne pola fasady są węższe i niższe od części środkowej, wieńczą je spływy i kamienne posągi świętych. Fasadę poprzedzają schody wykonane około połowy XIX w. Kościół nakryty jest dachem dwuspadowym nad nawą i dachem trójspadowym nad prezbiterium oraz dachami jednospadowymi nad kaplicami bocznymi. Wewnątrz ściany rozczłonkowane są parami pilastrów. Kaplice otwierają się do nawy głównej półkolistymi arkadami.

WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wewnątrz zachowały się obrazy z XVIII i XIX w. oraz pomniki i epitafia powstałe od końca XVII do XIX w. W kaplicy Brühlowskiej znajduje się barokowy pomnik nagrobny Anny Marii Brühl (zm. 1762) z czarnego marmuru w kształcie urny. Warto też zwrócić uwagę na epitafia Aleksandry z Pernetów, żony namiestnika gen. Józefa Zajączka (zm. 1845) i Maurycego Hauke, generała artylerii Armii Królestwa Polskiego (zm. 1830). W Kaplicy Królewskiej znajduje się urna z prochami króla Augusta II Mocnego i sarkofag z sercem króla Jana III Sobieskiego, ufundowany przez cara Mikołaja I z popiersiem króla wykonanym przez Ludwika Kauffmanna.

LITERATURA

Miłobędzki A., Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980
Mórawski K., Głębocki W., Warszawa. Mały przewodnik, Warszawa 1997
Popkowicz-Tajchert R., Zabytkowe kościoły Warszawy, Warszawa 2000
Żabicki J., Leksykon zabytków Mazowsza i Podlasia, Warszawa 2010

Warszawa, kościół Przemienienia Pańskiego, kapucynów