Warszawa, kościół św. Józefa Oblubieńca NMP, wizytek

Szczegóły: | Odsłony: 4517

Warszawa, kościół św. Józefa Oblubieńca NMP, wizytek

Lokalizacja: Warszawa - Śródmieście, Krakowskie Przedmieście 34 (52.241102, 21.017125)
Budowa: 1728-1733, 1754-1763
Architekt: Karol Bay
Styl: późny barok

HISTORIA. Siostry z Zakonu Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny popularnie zwane wizytkami sprowadziła z Francji do Polski w 1654 r. królowa Ludwika Maria Gonzaga. Była ona żoną dwóch polskich władców z dynastii Wazów, Władysława IV i jego młodszego brata Jana II Kazimierza. W 1664 r. rozpoczęła się budowa kościoła i klasztoru, niestety nieukończone budynki spłonęły w 1695 r. Budowa nowego kościoła rozpoczęła się w 1728 r. według projektu Karola Baya, być może także Gaetano Chiaveriego. Fundatorką świątyni była Elżbieta Sieniawska, żona hetmana wielkiego koronnego, Adama Mikołaja Sieniawskiego. W 1733 r. prace budowlane przerwano z braku środków. Wznowiono je dopiero w 1754 r. i ukończono w 1763 r. Tym razem pracami budowlanymi kierowali architekci Efraim Szroeger oraz Jakub Fontana. Kościół szczęśliwie nie został zniszczony w czasie II-wojny światowej i dzięki temu przetrwał w swym pierwotnym kształcie do naszych czasów.

ARCHITEKTURA. Jest to świątynia późnobarokowa o układzie bazylikowym. Złożona jest z jednonawowego korpusu, ujętego po bokach rzędami kaplic, połączonych ze sobą wąskimi przejściami oraz z prezbiterium zakończonego ścianą prostą.Trójkondygnacyjna fasada kościoła podzielona jest kolumnami podtrzymującymi wydatne gzymsy. Dolna kondygnacja jest najszersza, w jej środku znajduje się portal wejściowy ujęty po bokach parami pustych nisz. Górna kondygnacja jest nieco węższa od dolnej, ujęta jest po bokach spływami i wazonami. Po środku mieści się duże okno ujęte niszami z posągami śś. Augustyna i Franciszka Salezego. Wieńczy ją trójkątny fronton z Okiem Opatrzności w tympanonie oraz rzeźbami śś. Józefa i Jana Chrzciciela po prawej oraz śś. Anny i Joachima po lewej. W środkowej części najwyższej kondygnacji znajduje się grupa Nawiedzenia św. Elżbiety. Powyżej nad przerwanym przyczółkiem ustawione są figury aniołów adorujących krzyż. Na zewnątrz prezbiterium i nawę główną nakrywa dach dwuspadowy, zaś kaplice boczne nakryte są dachami pulpitowymi. Ściany wnętrza rozczłonkowane są pilastrami i półkolumnami dźwigającymi wydatny gzyms z belkowaniem. Nawa główna otwarta jest do kaplic bocznych półkolistymi arkadami. Nawę główną i prezbiterium nakrywa sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach. Kaplice boczne nakryte są kopułami.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Wnętrze kościoła wypełnione jest przeważnie barokowym i późnobarokowym wyposażeniem, które bez uszczerbku przetrwało ostatnią wojnę. Z porządkiem architektonicznym harmonizuje późnobarokowy ołtarz główny, zaprojektowany przez Efraima Szroegera i wykonany przez warsztat Jana Jerzego Plerscha. W polu środkowym ołtarza umieszczony jest obraz Nawiedzenie, namalowany w 1761 r. przez Tadeusza Kuntze-Konicza. Wyjątkowym dziełem późnobarokowej snycerki jest ambona w kształcie łodzi piotrowej wykonana przez Jana Jerzego Plerscha. W bocznych kaplicach znajdują sie barokowe i późnobarokowe ołtarze. W ołtarzu w pierwszej kaplicy po lewej znajduje się obraz św. Alojzego Gonzagi, namalowany przez gdańskiego malarza Daniela Schultza przed rokiem 1667. W ołtarzu przeciwległej kaplicy umieszczony jest obraz Nauczanie Marii przez Annę, autorstwa Franciszka Lekszyckiego, malarza z zakonu bernardynów. W prezbiterium zawieszone są dwa obrazy nadwornych malarzy króla Jana III Sobieskiego powstałe w 4. ćw. XVII w.: św. Józefa autorstwa Claude Callot oraz Opłakiwanie Jana Reisnera. Uwagę zwracają też pełnopostaciowe marmurowe pomniki: Tadeusza Czackiego, wykonany przez Tomasza Oskara Sosnowskiego w 1861 r. oraz Kazimierza Brodzińskiego, powstałe rok poźniej dzieło Władysława Oleszczyńskiego. Warto wspomnieć, że na chórze kościoła grywał w czasie nabożeństw dla młodzieży Fryderyk Chopin. Z kościołem wizytek związany jest też Jan Twardowski, ksiądz i poeta, przez wiele lat rektor tej świątyni.

LITERATURA

Michalczyk Z., Czas tu się zatrzymał, Spotkania z zabytkami, 7/2003
Mórawski K., Głębocki W., Warszawa. Mały przewodnik, Warszawa 1997
Żabicki J., Leksykon zabytków Mazowsza i Podlasia, Warszawa 2010
Strona internetowa: http://www.wizytki.waw.pl

Warszawa, kościół św. Józefa Oblubieńca NMP, wizytek