Wiedeń, kościół św. Józefa na Kahlenbergu

Szczegóły: | Odsłony: 3044

Wiedeń, kościół św. Józefa na Kahlenbergu
Wiedeń, kirche St. Joseph auf dem Kahlenberg

Lokalizacja: Wiedeń - Döbling, Josefsdorf 38 (48.274945, 16.336874)
Budowa: 1638 i 1908
Styl: barok, neobarok

Kościół św. Józefa na Kahlenbergu pełni rolę Polskiego Sanktuarium Narodowego. Podtrzymuje się tu pamięć o wiktorii wiedeńskiej, odniesionej w 1683 r. nad Turkami przez wojska chrześcijańskie pod wodzą króla polskiego Jana III Sobieskiego.

HISTORIA. W 1627 r. cesarz Ferdynand II Habsburg ufundował na wzgórzu Kahlenberg pustelnię kamedułów. Cesarza nakłonił na fundację Mikołaj Wolski, marszałek koronny na dworze Zygmunta III Wazy, który wcześniej założył erem na Bielanach pod Krakowem. Kościół i klasztor zostały wzniesione do 1638 r. a ich rozplanowanie wzorowane było na kamedulskich założeniach Bielan i Rytwian. W lipcu 1683 r. klasztor został podpalony przez Turków, którzy oblegli Wiedeń. Według tradycji w uszkodzonym kościele przed bitwą wiedeńską miała zostać odprawiona msza święta przez Marka z Aviano. Odbudowa kościoła i budynków klasztornych zakończyła się w 1734 r. Jednak już w 1782 r. klasztor kamedułów uległ likwidacji na mocy edyktu wydanego przez cesarza Józefa II. Budynki klasztorne przeszły w ręce prywatne a kościół stopniowo niszczał. W 1852 r. został odnowiony i ponownie konsekrowany. W 1906 r. kościół został nabyty przez polskich księży zmartwychwstańców, którzy do 1912 r. nadali mu obecny wygląd.

ARCHITEKTURA. Barokowy kościół, przebudowany w stylu neobarokowym. Złożony jest z prostokątnej nawy i niewyodrębnionego prezbiterium zamkniętego ścianą prostą. Do kościoła od południa przylega wieża oraz trójkondygnacyjny budynek mieszkalny z kaplicą i zakrystią na parterze. Fasada kościoła opięta jest w narożnikach pilastrami, po środku portal wejściowy nakryty odcinkowym naczółkiem, powyżej nad wydatnym gzymsem duże okno a całość wieńczy trójkątny szczyt. Wieża na planie kwadratu nakryta hełmem w kształcie ostrosłupa. Nad nawą i prezbiterium wspólny dach dwuspadowy. Ściany wewnątrz kościoła podzielone są parami piastrów dźwigających obiegający gzyms i sklepienie kolebkowo-krzyżowe.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. W prezbiterium znajduje się późnobarokowy ołtarz główny z XVIII w. z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego. Po bokach ołtarza zawieszone są dwa obrazy namalowane około 1700 r. przez wybitnego czeskiego malarza Johanna Petera Brandla i przedstawiające św. Hieronima i św. Jana Chrzciciela. W jednym z bocznych ołtarzy umieszczona jest kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W przedsionku nad wejściem do zakrystii zawieszona jest kopa obrazu Jana Matejki Sobieski pod Wiedniem. W samej zakrystii znajdują się liczne pamiątki takie jak część zbroi husarskiej oraz szabla króla Jana III Sobieskiego. Sąsiednia kaplica Jana III Sobieskiego ozdobiona została w 1930 r. ściennymi malowidłami Henryka Rosena, przedstawiającymi samego króla polskiego i sceny związane z bitwą wiedeńską. Na zewnętrznych elewacjach kościoła zawieszone są tablice pamiątkowe poświęcone bitwie wiedeńskiej, Janowi III Sobieskiemu, Józefowi Piłsudskiemu i Janowi Pawłowi II.

LITERATURA

Gostyński W., Wiedeń. Przewodnik, Warszawa 1985
Nowak M., Czerwińska B., Wiedeń. Przewodnik, wyd. ExpressMap 2013
https://polonika.pl/polonik-tygodnia/polskie-slady-na-wzgorzu-kahlenberg-w-wiedniu (dostęp 22.06.2021)
https://www.geschichtewiki.wien.gv.at/Josefskirche_(19) (dostęp 22.06.2021)

Wiedeń, kościół św. Józefa na Kahlenbergu