Wiedeń, kościół św. Karola Boromeusza

Szczegóły: | Odsłony: 13580

Wiedeń, kościół św. Karola Boromeusza
Wien, Karlskirche
Wien, kirche hl. Karl Borromäus

Lokalizacja: Wiedeń - Wieden, Kreuzherrengasse 1 (48.198320, 16.371863)
Budowa: 1716-1739
Architekt: Johann Bernhard Fischer von Erlach
Styl: barok

HISTORIA. Wiedeński Karlskirche jest wybitnym zabytkiem dojrzałego baroku. Świątynię ufundował cesarz Karol VI jako wotum za wygaśnięcie zarazy, która pustoszyła Wiedeń w 1713 r. Autorem projektu kościoła wyłonionego na drodze konkursu był wybitny architekt austriacki Johann Bernhard Fischer von Erlach. Połączył on w architekturze świątyni symbolikę wotywną z ukazaniem znaczenia i potęgi rodu Habsburgów. Rozpoczętą w 1716 r. budowę kościoła ukończył w 1739 r. syn projektanta Joseph Emmanuel Fischer von Erlach.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z eliptycznej nawy, nakrytej kopułą i ujętej po bokach kaplicami oraz krótkiego dwuprzęsłowego prezbiterium, z kaplicami i przybudówkami zakrystyjnymi po bokach. Nawę od frontu poprzedza portyk z wysokimi kolumnami i niższymi dzwonnicami po bokach. Dominującym elementem fasady jest eliptyczna kopuła, umieszczona wysokim tamburze i zwieńczona latarnią. Tambur opinają naprzemiennie pary pilastrów i półkolumn a między nimi umieszczone są wielkie okna o półkolistych zamknięciach. Nasada kopuły przepruta jest ośmioma eliptycznymi oknami w ozdobnych obramieniach, rozdzielonych rzeźbami i parami wazonów. Sześciokolumnowy portyk wspiera trójkątny tympanon, z płaskorzeźbionymi scenami, ukazującymi Wiedeń w czasie zarazy. Dwie figury aniołów ustawione przed portykiem symbolizują Stary i Nowy Testament. Wysokie na 47 metrów kolumny wzorowane są na rzymskich kolumnach Trajana i Marka Aureliusza. W spiralnie wijących się scenach przestawione są sceny z życia św. Karola Boromeusza. Dzwonnice zbudowane są planie kwadratu z dolną kondygnacją nawiązującą do łuków triumfalnych. Ściany wewnątrz nawy opięte są pilastrami, dźwigającymi wydatne belkowanie, oddzielające tambur kopuły, który również rozczłonkowany jest pilastrami. Dwie duże kaplice na osi otwarte są do nawy wielkimi półkolistymi arkadami. Cztery znacznie mniejsze kaplice otwarte są także półkolistymi arkadami, zaś nad nimi znajdują się empory.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Kościół posiada wspaniały barokowy wystrój oraz wyposażenie z czasu jego budowy. Kopułę od wewnątrz pokrywają freski wykonane w latach 1725-30 przez Michaela Rottmayra ze sceną Apoteozy św. Karola Boromeusza oraz towarzyszącymi grupami symbolizującymi cnoty: Wiarę, Nadzieję i Miłość. Nad chórem przedstawiona została św. Cecylia z muzykującym aniołem. W ołtarzu głównym znajduje się wspaniała rzeźbiona scena Adoracji Trójcy Świętej przez św. Karola Boromeusza, wykonana przez wybitnego czeskiego rzeźbiarza Ferdinanda Brokoffa w 1728 r. W lewym ołtarzu przy tęczy znajduje sie obraz Uzdrowienia paralityka malowany przez Daniela Grana. W ołtarzu prawym obraz św. Łukasza malującego Madonnę, jego autorem jest Jacob van Schuppen. W lewej kaplicy bocznej znajduje obraz Wniebowzięcia, który namalował w 1734 r. wenecki malarz Sebastiano Ricci. W ołtarzu w prawej kaplicy obraz św. Elżbiety z Portugalii, namalowany przez Daniela Grana. W lewej kaplicy przy wejściu kolejny obraz Daniela Grana Chrystus i rzymski namiestnik z 1736 r. W ołtarzu kaplicy po prawej stronie przy wejściu umieszczony jest obraz Chrystus wskrzeszający młodzieńca, namalowany w 1731 r. przez Martino Altamonte, wcześniej nadwornego malarza króla polskiego Jana III Sobieskiego.

LITERATURA

Bania Z., Barok i rokoko w Europie Środkowo-Wschodniej {w:} Sztuka świata t. VII, Arkady 1994
Gostyński W., Wiedeń. Przewodnik, Warszawa 1985
Rüttnauer G., Knaurs Kulturführer in Farbe Wien und umgebung, Augsburg 1998
Toman R., Wien. Kunst und Architektur, wyd. Ullman 2012
Sztuka baroku, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 2000

Wiedeń, kościół św. Karola Boromeusza