małopolskie
Kraków, kościół św. Barbary
Marek SztorcKraków, kościół św. Barbary
Lokalizacja: Kraków-Stare Miasto, Mały Rynek 8 (50.061334, 19.939770)
Budowa: Przełom XIV i XV w.
Styl: gotycko-barokowy
HISTORIA. Kościół św. Barbary położony jest przy placu Mariackim, w cieniu kościoła Mariackiego. Cały plac otaczający kościół Mariacki był niegdyś cmentarzem. To właśnie zbudowana tutaj w 1. poł. XIV w. kaplica cmentarna dała początek kościołowi św. Barbary. Obecny kościół zbudowany został na przełomie XIV i XV w. Początkowo odprawiano tu nabożeństwa dla Polskich mieszczan, którzy w ówczesnym Krakowie ustępowali pozycją mieszczaństwu niemieckiemu. Dopiero od 1537 r. Polacy przejęli kościół Mariacki a kościół św. Barbary został przekazany Niemcom. Od 1583 r. kościół znajdował się w posiadaniu jezuitów, po kasacie zakonu w 1773 r. przejęli go bożogrobcy z Miechowa, jednak w 1875 r. powrócili jezuici.
ARCHITEKTURA. Z zewnątrz kościół posiada formę gotycką, wnętrze zostało natomiast przekształcone w okresie baroku. budowany jest na planie prostokąta, posiada pięcioprzęsłowy korpus z apsydą zamkniętą łukiem koszowym. Na zewnątrz opięty jest dwuuskokowymi przyporami i nakryty wysokim dwuspadowym dachem z późnobarokową wieżyczką na sygnaturkę. Do zwieńczonej trójkątnym szczytem fasady przylega od zachodu, gotycka kaplica Ogrojca, zbudowana na przełomie XV i XVI w., która kryje w sobie rzeźby wykonane pod wyraźnym wpływem Wita Stwosza. Obok znajduje się gotycki portal, prowadzący do wnętrza świątyni, zamknięty łukiem trójlistnym ściętym. Wnętrze nakrywa sklepienie krzyżowo-kolebkowe.
WYSTRÓJ I WYPOSAŻNIE WNĘTRZA. Ściany pokryte są późnobarokową polichromią, wykonaną przez Piotra Franciszka Molitora w 1765 r., przedstawia ona pracę apostolską jezuitów. W ołtarzu głównym między barokowymi rzeźbami jezuickiego artysty Dawida Heela z 1721 r. znajduje się krucyfiks gotycki z 1. połowy XV w., zasłonięty na co dzień obrazem św. Barbary, jest on widoczny tylko w czasie Wielkiego Postu. Na szczególną uwagę zasługuje umieszczona we wnęce obok głównego ołtarza gotycka Pieta z początku XV w., przypisywana artyście zwanemu Mistrzem Pięknych Madonn. Jednak dominującymi elementami wyposażenia wnętrza są późnobarokowe ołtarze i ambona wykonane w latach 1764-67. Warto wejść również do kaplicy Matki Bożej, gdzie znajduje się łaskami słynący obraz Matki Boskiej Jurowickiej, pochodzący z kościoła w Jurowiczach nad Prypecią. W podziemiach kościoła św. Barbary pochowany został jezuita ks. Jakub Wujek (zm. 1597), autor doskonałego przekładu Biblii na język polski.
LITERATURA
Adamczewski J., Kraków od A do Z, Kraków 1992
Dobrowolski T., Sztuka Krakowa, Kraków 1978
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, T. IV, Miasto Kraków , cz. II, Kościoły i klasztory Śródmieścia, 1, pod red. A. Bochnaka i J. Samka, Warszawa 1971
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013
Łoziński J., Pomniki sztuce w Polsce, T. 1, Małopolska, Warszawa 1985
Rożek M., Gondkowa B., Leksykon kościołów Krakowa, Kraków 2003
Kraków, kościół św. Barbary
Inne kościoły w Krakowie
Kraków, katedra św. Stanisława i św. Wacława
Kraków, kościół Wniebowzięcia NMP (Mariacki)
Kraków, kościół św. Franciszka, franciszkanów
Kraków, kościół św. Trójcy, dominikanów
Kraków, kościół św. Andrzeja
Kraków, kościół św. Katarzyny i św. Małgorzaty
Kraków, kościół Bożego Ciała
Kraków, kościół św. Krzyża
Kraków, kościół św. Piotra i św. Pawła
Kraków, kościół św. Anny
Kraków, kościół św. Piotra i św. Pawła, benedyktynów w Tyńcu
Kraków, kościół Wniebowzięcia NMP i św. Wacława, cystersów
Kraków, kościół Wniebowzięcia NMP, kamedułów na Bielanach
Kraków, kościół św. Barbary
Kraków, kościół Przemienienia Pańskiego, pijarów
Kraków, kościół Nawrócenia św. Pawła, misjonarzy
Kraków, kościół św. Floriana
Kraków, kościół św. Bernardyna, bernardynów
Kraków, kościół św. Marka
Kraków, kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława biskupa
Kraków, kościół św. Marcina
Kraków, kościół św. Franciszka Salezego, wizytek
Kraków, kościół Nawiedzenia NMP, karmelitów na Piasku
Kraków, kościół Trójcy Przenajświętszej, bonifratrów
Kraków, kościół św. Wojciecha
Kraków, kościół Najświętszego Salwatora
Kraków, kościół św. Łazarza
Kraków, kościół św. Grzegorza
Kraków, kościół św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża
Kraków, kościół Zwiastowania NMP, kapucynów
Kraków, kościół św. Bartłomieja
Kraków, kościół św. Józefa
Kraków, kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kraków, kościół św. Stanisława Kostki
Kraków, kościół św. Szczepana
Kraków, kościół Matki Bożej Zwycięskiej
Kraków, kościół Matki Bożej Królowej Polski (Arka Pana)