Florencja, kościół San Marco

Szczegóły: | Odsłony: 896

Florencja, kościół San Marco
Florencja, kościół św. Marka
Firenze, chiesa di San Marco

Lokalizacja: Florencja, Piazza San Marco 3 (43.778337, 11.258964)
Budowa: 1437-1452, 1579, 1678, 1780
Architekt: Michelozzo, Gaimbologna, Gioacchino Protti
Styl: renesans, barok, klasycyzm

HISTORIA. Klasztor San Marco, został założony w 1267 r. przez mnichów z Vallombrosy. W 1290 r. ich miejsce zajęli benedyktyni z kongregacji Silvestrina, którzy przybyli z miejscowości San Marco Vecchio, co dało nowe wezwanie klasztorowi. W 1434 r. zabudowania klasztorne i kościół otrzymali dominikanie z Fiesole. W latach 1437-1452 kościół został gruntownie przebudowany w stylu renesansu z fundacji Cosimo de’Medici a pracami kierował architekt Medyceuszy Michelozzo. Wzniesiono wtedy kościół, klasztor z biblioteką i hospicjum dla pielgrzymów. W 1512 r. Baccio d’Agnolo zbudował dzwonnicę. Kolejną rozbudowa kościoła została przeprowadzono w 1579 r. pod kierunkiem Giambologny, który dobudował m.in. kaplicę Salviatti. W 1678 r. przebudowano wnętrze kościoła według projektu Francesco Silvani. W 1712 r. Angelo Ferri wzniósł kopułę nad prezbiterium. Wreszcie w 1780 r. powstała klasycystyczna fasada, którą zaprojektował Gioacchino Pronti. W 1866 r. dominikanie utracili klasztor, w którym rok później urządzono muzeum San Marco.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest prostokątnej nawy i węższego prezbiterium na planie kwadratu. Od zachodu do kościoła przylegają dwie kaplice a od wschodu zakrystia, zaś w północno-wschodnim narożniku prezbiterium wznosi się niewielka dzwonnica. Klasycystyczna fasada jest trójdzielna i dwukondygnacjowa. Jej najszersza środkowa część wydzieloną jest parami pilastrów dźwigających wydatne gzymsy oddzielające kondygnacje. Na osi dolnej kondygnacji znajduje się portal nakryty półkolistym naczółkiem z rzeźbą lwa św. Marka Ewangelisty. W bocznych polach rozmieszczone są dwie półkoliste wnęki z rzeźbami świętych dominikańskich. W górnej kondygnacji znajduje się duże okno nakryte półkolistym naczółkiem. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt ujęty spływami z wazonami. Nad nawą wznosi się dach dwuspadowy, zaś kopuła nad prezbiterium nakryta jest dachem namiotowym. Wewnątrz nawa nakryta jest stropem płaskim i oddzielona od prezbiterium półkolista arkadą wspartą na wolno stojących kolumnach. Prezbiterium nakrywa niska kopuła na pendentywach.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Po wejściu do kościoła na wewnętrznej ścianie fasady zachowały się fragmenty fresków z XIV w. Jest tu scena Zwiastowania z 1375 r. przypisywana Jacopo di Cione oraz krucyfiks z 1335 r., pochodzący ze szkoły Orcagny. W pierwszym ołtarzu na prawo od wejścia znajduje się obraz św. Tomasza, malowany przez Santi da Tito, w drugim ołtarzu umieszczony jest obraz Matki Bożej w otoczeniu świętych, namalowany przez Fra Bartolomeo. W trzecim ołtarzu wstawiona jest mozaika Matki Bożej z około 750 r., przeniesiona z bazyliki św. Piotra w Rzymie około 1596 r. W czwartym i ostatnim ołtarzu po prawej stronie znajduje się obraz matki Bożej Różańcowej z aniołami niosącymi św. Dominika do nieba, namalowany przez Matteo Roselli w 1640 r. W zwieńczeniu ołtarza umieszczona jest rzeźba św. Zenobiusza, którą wykonał Giambologna. Kopuła nad prezbiterium ozdobiona jest freskami namalowanymi przez Alessandro Gherardini. Z kolei malowidło na suficie nawy namalował Antonio Pucci a przedstawia ono scenę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Przy prezbiterium znajduje się kaplica Sakramentów dostępna z Muzeum San Marco. Została ona ozdobiona freskami przez Santi da Tito oraz Bernardino Poccetti. W kaplicy tej obejrzeć można kilka interesujących obrazów m.in. Komunia Apostołów rozpoczęta przez Santi da Tito i ukończona przez jego syna Tiberio da Tito. W sąsiedniej Capella Salviatti, pod mensą ołtarza w przeszklonym sarkofagu umieszczone jest ciało św. Antoniego, arcybiskupa i patrona Florencji. W ołtarzu głównym tej kaplicy znajduje się obraz Zejście do otchłani namalowany przez Alessandro Allori w 1584 r. Z tego samego czasu pochodzą obrazy w ołtarzach bocznych: Uzdrowienie trędowatego, malowany przez Francesco Morandini, zwanego Il Poppi oraz Powołanie św. Mateusza, który malował Giovanni Battista Naldini. Przedsionek kaplicy zdobią duże freski wykonane w latach 1589-91 przez Domenico Pasignano przedstawiające sceny Rozpoznania i Przeniesienia ciała św. Antoniego. W prawej nawie ustawiony jest marmurowy posąg Savonoroli (zn. 1498), charyzmatycznego kaznodziei i przeora klasztoru San Marco. Zaraz obok posągu znajdują się groby dwóch wybitnych humanistów florenckich: Pico della Mirandola (zm. 1494) i Angelo Poliziano (1494), upamiętnionych także przez marmurowe tablice. Badanie przeprowadzone ostatnio nad ich szczątkami, dowiodły że zmarli otruci a nie z powodu kiły jak dawniej sądzono.

LITERATURA

Knaurs Kulturführer in Farbe, Florenz und Toskana, Augsburg 1998
Wirtz R.C., Florencja. Sztuka i architektura, wyd. Ullmann 2008
Strona internetowa: https://www.sanmarcofirenze.it/la-storia-della-basilica-di-san-marco-a-firenze/ (dostęp 12.08.2022)

Florencja, kościół San Marco