Florencja, kościół San Miniato al Monte

Szczegóły: | Odsłony: 2058

Florencja, kościół San Miniato al Monte
Florencja, kościół św. Miniasza na Górze
Firenze, basilica di San Miniato al Monte

Lokalizacja: Florencja, Via delle Porte Sante (43.759429, 11.265069)
Budowa: 1018-1207
Styl: romanizm

Kościół San Miniato al Monte położony jest w najwyższym punkcie Florencji a z placu kościelnego rozciąga się wspaniały widok na miasto. Kościół należy do najważniejszych zabytków romańskiej architektury we Włoszech.

HISTORIA. Budowa kościoła dla benedyktynów rozpoczęła się w 1018 r. z inicjatywy biskupa Florencji Hidebranda, który zrealizował w ten sposób polecenie cesarza Henryka II. Część wschodnia kościoła była gotowa w 1093 r., zaś korpus ukończono w 1150 r. Przyjmuje się, że data 1207 umieszczona na posadzce podaje czas ukończenia budowy. W 1518 r. rozpoczęto budowę kampanili przez Baccio d’Agnolo.

ARCHITEKTURA. Kościół złożony jest z trójnawowego, dziewięcioprzęsłowego korpusu bazylikowego z prezbiterium znacznie podniesionego w stosunku do nawy głównej i zamkniętego półkolistą apsydą. Pod prezbiterium urządzona została krypta na pomieszczenie szczątków św. Miniasza. Do korpusu na wysokości prezbiterium od południa przylega zakrystia a od północy dobudowana jest kampanila, także od północy dostawiona jest renesansowa kaplica. Dwukondygnacjowa fasada pokryta jest okładziną z białego i zielonego marmuru. Dolna kondygnacja podzielona jest na pięć półkolistych arkad wspartych na półkolumnach. Górna kondygnacja trójarkadowa, ujęta jest półszczytami, ozdobiona geometrycznymi formami z płaskorzeźbą przedstawiającą Chrystusa, Marię i św. Miniasza. Fasadę wieńczy trójkątny szczyt z orłem, godłem cechu kupców bławatnych. Wewnątrz nawa główna i nawy boczne nakryte są otwartą więźbą dachową. Nawa główna otwarta jest do naw bocznych dużymi półkolistymi arkadami wspartymi na kolumnach o różnorodnych kapitelach. Krypta nakryta jest sklepieniem krzyżowym wspartym na smukłych kolumnach.

WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE WNĘTRZA. Ściany wewnątrz kościoła pokryte są barwnymi marmurowymi inkrustacjami o motywach geometrycznych. Apsydę prezbiterium zdobi mozaika z Chrystusem tronującym, Maryją i św. Miniaszem z 1297 r. W prezbiterium ustawiona jest także romańska ambona z 2. połowy XII w., ozdobiona podporą z postaciami lwa, człowieka i orła. W krypcie pod prezbiterium znajduje się sarkofag z doczesnymi szczątkami św. Miniasza, choć potwierdzone przekazy mówią, że ciało św. Miniasza spoczywa w Metz. Po środku nawy znajduje się Capella de Crocefisso, zbudowana z fundacji Piotra Medyceusza na pomieszczenie cudownego krucyfiksu, z którego Chrystus skłonił głowę przed św. Janem Gwalbertem. Obecnie krucyfiks przechowywany jest w kościele Santa Trinita we Florencji. Kaplicę w formie ażurowego tabernakulum z marmuru wykonał w 1448 r. Michelozzo. Obrazy na ściance kaplicy namalować miał Agnolo Gaddi, który w latach 1394-96 przedstawił sceny Zwiastowania, Męki Pańskiej oraz świętych Miniasza i Gwalberta. Na lewej ścianie nawy zachowały się freski przedstawiające sceny Ukrzyżowania i Koronacji Maryi, malowane około 1400 r. przez Mariotto di Nardo. Na ścianie prawej nawy widnieje fresk przedstawiający Maryję w otoczeniu świętych, malowany przez Paolo Schiavo około 1436 r. Ściany zakrystii zdobią freski ze scenami życia św. Benedykta wykonane przez Spinello Aretino około 1387 r.

Capella del Cardinale di Portogallo (w 2021 r. niedostępna z powodu prac restauratorskich), wzniesiona w latach 1461-1466 przez warsztat braci Antonio i Bernardo Rossellino, uważana jest za jedną z najpiękniejszych renesansowych kaplic we Włoszech. W kaplicy znajduje się pomnik nagrobny Jacopo da Lusitania, portugalskiego kardynała (zm. 1459), wykonany w latach 1461-66 przez Bernardo Rosselino. Sklepienie ozdobione jest czterema terakotowymi medalionami z rzeźbami cnót, autorstwa Luca della Robbia w 1461 r. Obraz ołtarzowy w kaplicy ze świętymi Wincentym, Jakubem Starszym i Eustachym jest kopią oryginału namalowanego przez Antonio i Piero Pollaiuolo.

Rzut poziomy za: Sztuka Świata, t.3, opr. zb., Warszawa 1993

LITERATURA

Jepson T., Florencja i Toskania. Przewodnik National Geographic, Warszawa 2011
Knaurs Kulturführer in Farbe, Florenz und Toskana, Augsburg 1998
Trzeciak P., Filippo Brunelleschi, [w:] Sztuka Świata, t. V, Warszawa 1992
Sztuka romańska, pod. red. R. Tomana, wyd. Konemann 2000
Sztuka Świata, t.3, opr. zb., Warszawa 1993
Sztuka Świata, t.5, opr. zb., Warszawa 1992
Wirtz R.C., Florencja. Sztuka i architektura, wyd. Ullmann 2008

Florencja, kościół San Miniato al Monte